Fundi i enigmes së diskut te Faistos, një lojë argëtuese si një kalendar mujor ?

Fundi i enigmes së diskut te Faistos, një lojë argëtuese si një kalendar mujor ?

Kopje e kësaj lojes është zbuluar në Osetië të veriut, Kaukaz,në vitin 1992 tregohet edhe më i vjetër se Disku i Faistosit i gjetur në Kretë para 100 vitësh...pra, edhe kjo copëz disku i thyër i gjetur në Oseti është identik si ai i Faistos pa asnjë ndryshim, thjeshtë, vertetohet kjo se, kur te dy disket janë identike si nga mashësija si dhe simbolet që figurojnë mbi të te gjetura në dy zona gjeografike aqë te largëta prej njëra tjetrës, pa dyshim se mund te supozohet këtu se, fjala është për një lojë argëtuese tek popujt kaukazianë qe u perhap pastaj edhe tek qytetrimet egjeane duke i perfekcionar figurat këtë herë jo te shkruara mbi argjile në formen primitive si tek popujt kaukazianë por, mendja na shkon se disqe te shumta prodhoheshin në seri permes shtypjes së vulave (moulage) mbi argjil ne te dyja anët e diskut.

Këtë lojë te famshme në form te kalendarit e hasim edhe tek egjiptasit e vjetër me emrin "senét" e më vonë edhe romakët u inspiruan nga kjo lojë argëtuese, me një ndryshim të formes, në vendë te formatit rrumbullak ata e ndryshuan dhe e thjeshtuan duke i dhënëpamje katrore me disa ndryshimeedhe 

Lojë shpërblyese ?

Kalendar ?...

Fundi i enigmes..?

...presim që ti gjejmi edhe copat tjera ...

Pergatitur nga Dardan Leka për rilindjen ilire shqiptare, 2015

Fundi i enigmes së diskut te Faistos, një lojë argëtuese si një kalendar mujor ?

Fundi i enigmes së diskut te Faistos!

Kopje e kësaj lojes është zbuluar në Osetië të veriut, Kaukaz,në vitin 1992 tregohet edhe më i vjetër se Disku i Faistosit i gjetur në Kretë para 100 vitësh...pra, edhe kjo copëz disku i thyër  gjetur në Oseti është identik si ai i Faistos pa asnjë ndryshim, thjeshtë, vertetohet kjo se, kur te dy disket janë identike si nga mashësija si dhe simbolet që figurojnë mbi të te gjetura në dy zona gjeografike aqë te largëta prej njëra tjetrës, pa dyshim se mund te supozohet këtu se, fjala është për një lojë argëtuese tek popujt kaukazianë qe u perhap pastaj edhe tek qytetrimet egjeane duke i perfekcionar figurat këtë herë jo te shkruara mbi argjile në formen primitive si tek popujt kaukazianë por, mendja na shkon se disqe te shumta prodhoheshin në seri permes shtypjes së vulave (moulage) mbi argjil ne te dyja anët e diskut.

Këtë lojë te famshme në formën e kalendarit  e hasim edhe tek egjiptasit e vjetër me emrin "senét" e më vonë edhe romakët u inspiruan nga kjo lojë argëtuese, me një ndryshim të formes, në vendë te formatit rrumbullak ata e ndryshuan dhe e thjeshtuan duke i dhënëpamje katrore me disa ndryshimeedhe
Lojë shpërblyese ?
Kalendar ?...
Fundi i enigmes..?
...presim që ti gjejmi edhe copat tjera ...

Pergatitur nga Dardan Leka për rilindjen ilire shqiptare, 2015 

Pozicioni i gjuhës shqipe, Eric P. Hamp:Procedura e Konferencës për gjuhët IE e mbajtur në Universitetin e Kalifornisë, Los Anxhelos, 1963

Eric P. Hamp:

Procedura e Konferencës për gjuhët IE  e mbajtur në Universitetin e Kalifornisë,
Los Anxhelos, 25-27prill, 1963, ed. Nga Henrik Birnbaum dhe Jaan Puhvel

=Pozicioni i gjuhës shqipe=

Eric P. Hamp: Universiteti i Chikagos dialektet e lashta IE

Procedura e Konferencës për gjuhët IE te mbajtur në Universitetin e Kalifornisë,

Los Anxhelos, 25-27 prill, 1963, ed. Nga Henrik Birnbaum dhe Jaan Puhvel

Është në modë që në konferenca të dilet pa asnjë pohim të qartë, as pozitive e as negative, por më tepër me një deklaratë të të gjitha vështirësive të shumta.

Ndërsa unë nuk kam aspak shije për modë mbi këtë fushë, si në asnjë tjetër.

Nganjëherë, na duket tepër e vështirë që të thuhën përfundimisht e me siguri tiparet e gjuhës IE ose gënjeshtrat edhe më vështir është për ti identifikuar qartë dhe për ti caktuar në një marrëdhënie të kufizuar të inovacionit të përbashkët.

Kjo nuk do të thotë se, gjërat që i kanë vënë si G. Meyer, kjo është shumë e njohur, ka mjaft material të mirë indo-evropian në shqipen por, shpesh është i paqartë dhe e përfaqësuar nga një numër i vogël të shembujve për çdo veprim dhe kombinim .

Për më tepër, unë nuk jam ende në një pozicion për të thënë atë që unë shpresoj se do të jetë e mundur të thuhët kur materialet dialektore nga shumica e rretheve të janë analizuar dhe krahasuar. Kjo vlen veçanërisht për foljet.

Ka edhe të panjohura të fundit që janë të rëndësishme për pyetjen kryesore në të cilën unë nuk jam i informuar në mënyrë adekuate për të mbajtur një mendim të duhur: thrakaset, dalin me materiale marramendëse (-ev-) ky pra është shembull i dukshëm këtu.

2. Ka mënyra ku subjekti ynë ka qenë i sintetizuar në të kaluarën dhe lehtësojnë detyrën tonë disi:

N. Jokl (Eberts Reallexikon der Vorgeschichte; në artikullin "Albaner," "Illyrier," dhe "Thraker")- i jep një shqyrtim të vetëm; por ai megjithatë nuk jep pikëvështrimin e tij.

W. Porzig ( Die Gliederung des indogermanischen Sprachgebiets Heidelberg, 1954 )- jep një përmbledhje të drejtë dhe në mënyrë të plotë por, ai nuk ka mendime të mprehta vendimtare.

Për më tepër, ai ishte me krejt pak veprimtari së fundi, për një fushë të tillë të vogël, dhe jam munduar ta analizoj e plotsoj nëse mundem. Kështu që unë shpresoj për të arritur një shkallë të drejtë të tërësisë në raportim, edhe se, në të njëjtën kohë permes disa nga paragjykimet e mia që tregohen terthorazi.

. 3 Kur e shikojmë në terren hapsiren që mbulon, duket se subjekti ynë ndahet natyrisht në tri pjesë:

Pozita gjeografike e shqiptarëve në Ballkan, vendi dhe marrëdhëniet e ilirëve, trakve, dhe pjestarve të tyre dhe lidhjet gjenetike të shqiptarëve në nëngrupet IE simotra të saj.

Këto simotra, pjesërishtë ndeshen në fusha tepër të veçanta të ekspertizës:

"Gjuhësi Ballkanike"; letërsi klasike, filologji dhe epigrafi, dhe studimet Indo-evropiane në kuptimin tradicional.

Askush nuk mund të jetë po aq i aftë në të gjitha.

4. Në pyetjen rreth vendndodhjes më të hershme të shqiptarëve, ka një përmbledhje të mirë dhe të grumbulluar me referenca nga A. Rosetti, (Istoria romîne limbii. II. Bakanice Limbile 3 41-44 (Bucuresti, 1962).

Rosetti, megjithatë, gabimisht përsërit mitin se, "disa dialekte të tosknishtës tregojn karakteristikat e gegnishtes, duke treguar, gjoja se, për një ndarje më të vonshme të dialekteve.

Isoglosat, kjo është e qartë në të gjitha dialektet, i kam studiuar, të cilat permbajnë pothuajse të gjitha llojet e mundshme.

Ato duhet të jenë relativisht të vjetra që datojnë në mijëvjeçarin e parë post-romake.

Si një supozim duket e mundshme që kjo isoglos pasqyron një përhapje të zonës së fjalës, pas vendosjes së shqiptarëve afërsisht në vendndodhjen e tyre aktuale.

Në këtë kontekst është e mundur për të gjetur pothuajse çdo mendim.

Shumë janë dakord se shqipes i mungon një terminologji e vjetër detare, por D. Deev ( Charakteristik der Sprache thrakischen 113 [Sofje 1952]) mendon se, ata e kanë pasur por e kanë humbur atë!

Më shumë pozitivisht, mund të thuhet se, mungesa e thjeshtë e fjalorit të trashëguar detar nuk mund të provojë asgjë.

Kohët e fundit, megjithatë, E. Çabej ( Congresso VII intemacionale di scienze onomastiche , 4-8 Aprile 1961 248-249) ka argumentuar për praninë e vertetë detare, por mungojnë deri më tani disa terma të vjetër e të ruajtura.

Por mua, më duken se këto janë për pjesën më të madhe jobindëse në vetvete:

= Det = 'detit' (lidhje me= 'thellësi'= mund tI referohet ujit të thellë ?

= Vâ ='vend zbarkimi ?

= mat =plazh? valë ? dallg ?

= Vala= mund te aplikohet tek organet e ndryshme të ujit.

Një fjalë si -Grykë ='ngushtic "është një metaforë e lehtë =(' fyt ');

anî(: â një apo ân-îé anije (ë) = ?

'anije')dhe disa emra të pjesëve të anijes si;

=Balle= 'ballin', pëlhurë =vela= 'lundrim', =shul ='direk' , =luga = "timon", i përkasin Lugeve= 'kupë') janë gjithashtu të kuptueshme lehtë si metafora; "likurishtë " (krh. likurë 'lëkurë') ? dhe shumë emra të tjerë, shpesh komponime mjaft transparente (f. 249), janë përshkruese dhe me sa duket mund të ketë lindur në përdorimet e tyre të vulosura në pothuajse çdo kohë.

Fjala =ngjalë ="ngjalë" ngjalat :

="engella" edhe në qoftë se e lidhur si duhet me fjalen ilire:

=Eggelane, nuk presupozon domosdoshmërisht lidhje me detin.

Kështu, neve, ende na mungon një trup i demonstruar i morfemes amtare detare, që s'kanë lidhje morfologjike ose semantike me tjera gjuhë për të bërë transferimin e mundur.

Për një argument të tillë, vetëm forma të izoluara do të jenë bindëse.

Edhe historia e kohëve të fundit është e diskutueshme: emri Shqiptar shfaqet së pari në shekullin e katërmbëdhjetë.

"Albi" hynë në një dokument Angevin të vitit 1330, sipas Ptolemeut, në shekullin e dytë =Albanoi = kanë jetuar rreth Albanopolit (Krujë), ku identiteti etnik është i regjistruar në kohën moderne.

Enklavat e Italisë dhe Greqisë, në masën që ata përdorin një emër tradicional, e përdorin këtë term: arbresh (p.sh., Vaccarizzo Albanese), arbëríshte në (Greqi).

Të dhënat e mëhershme janë të perseritura me referenca nga, H. Bari Lingvisticke studije (Sarajevë, 1954;. Abbr LS ), dhe Hymje në historínë e gjuhës shqipe 7 (Prishtinë, 1955,. Abbr Hymje ;. = trans Istorija =Arbana= KOG Jesika 30 [Sarajevë, 1959]).

Çështja e emrave si: Elbasan, Arbëni, Albanopolis, Shqipëtar, Shqipeëri diskutohet gjerë e gjatë, por disi e pa mbrrijshme, te Dh. S. Shuteriqi, (Buletini për shkencat Shoqerore 1956:3.189-224 (abbr. BShkSh) dhe Buletini i Universiteiit Shtetëror, Tiranës 1958:3.45-70 (abbr. BUShT ).

Është e qartë se, në Mesjetë shqiptarët janë zgjeruar më larg në veri (Jokl, albaner § 2), se, ka argumente bindëse të cilat kanë qenë të shtyër deri në bregdetin e Adriatikut - Fakti që Scodra= 'Shkodra' ( Shkodër ) tregon një zhvillim jo-shqiptar (shih 6 më poshtë), se, nuk e ka të demonstruar fjalorin e vjetër detarë (shih më lart), dhe se, ka pak huazime të Greqisë antike (Jokl, albaner 5, por shih 5 më poshtë), dhe se, ka argumente në favor të Dardanisë së vjetër:

=Ni= < Naíssos, me zhvillimin si në;

= pyll ="pyll" =pyelli ?

= pëýll = jastëk le (-m-) :

= pal=

=dem= (Jokl, albaner § 5).

Pa dyshim që shumë nga argumentet janë negative që do të trajtohen më poshtë.

Në një seri studimesh, G. Reichenkron ka përpunuar kohët e fundit në korrespondencën shqiptare-rumune, që e ka sjellë edhe në armenisht.

Ky argument i fundit nuk është i ri, pasi që është së pari i vendosur me forcë i përcaktuar nga H. Pedersen ( KZ 1900:36.340-341). Aspektet përkatëse të Reichenkron do të diskutohen më poshtë, por puna e tij në thelb nuk ndryshon gjendjen e huamarrjes siç është e kuptuar.

S. Pucariu: ( Die rumanische Sprache [Leipzig, 1943) nga i cili citim është nxjerrur këtu) shqyrton këto çështje në "Das autochthone Element" (f. 203-210) dhe në diskutimin e tij rreth trashëgimisë së përbashkët latine (f. 326-336).

Edhe se ai merret me pamje të tjera (pp 336-338), ai i sheh (f. 205) elementet shqiptare-rumune se rrjedhin nga trakishtja, dhe mendon se ata kanë trashëguar (si substrat) në gjuhën rumune, por huazuar më parë nga ilirët, paraardhës të shqiptarëve.

Më i pasuri shtjellim i kësaj lënde gjer me tani është nga Rosetti: (Istoria II 3), i cili lavdërueshëm trajton Ballkanin si një njësi historike. Për lidhjen shqiptaro-rumune dhe korrespondencen fonologjike janë të përcaktuara (f. 103-106), si dhe leksikor (f. 106-121), ku shumë nga këto janë të njohura që nuk kanë nevojë për ilustrimet me shembuj këtu - në bruto, ata janë të qartë e të vërtetë, dhe në masë të madhe kuptohën mirë.

Ata theksojnë në mënyrë solide të (1) një gjuhe amtare lokale, dhe për (2) një dialekt të veçantë të latinishtës.

G. Reichenkron: ( Romanistisches Jahrbuch 1960:11.19-22) shkurtimisht disa hipoteza, që kam i përmbledhur këtu:

a) Jo te gjitha huazimet shqiptare-rumune janë huazime nga shqipja në rumunishte, të cilët mund të jenë edhe nga Ilirët dhe Daco-trakët si burime të hershme.

b) Elementet "autoktone" vrehen në rumune vetëm në rregullin e pjesës ilire-trake-shqipe, që shfaqen në pjesën e zhvillimit proto-Romanë.

c) Shumica e huazimeve shqipe-rumune vijnë prej huazimeve nga latinishtja vulgare (si prekursorë të rumunëve) në Dardani nga një substrat ilir.

Pastaj, ne supozojmë se, para-rumunët u zhvendosën në veri të Danubit dhe u bashkuan me një dialekt dako-romanë, që përmbanin elemente trake e tregon edhe Korrespondenca me Armenianët ( ndryshime të shëndosha dhe të caktuara që trajtohen në Rom. JB. 9, për detaje , shih më poshtë).

d) Të dhënat dako-trake-rumune: IE *(- q -) para (-be-) IE * (-s + front -V- , dhe IE * (-k ; - f -) <IE * (-p (> -p -)' ).

e) Nga mbetja e fjalëve të pashpjegueshme, huazimet nga sllavët dhe hungarët llogariten shumë.

f) Për disa huzime te lashta greke duhet të mendojnë edhe se nuk presin huazime me shumicë në zonat ku nuk u preken nga romakët.

g) Ka edhe disa huazime gjermanike përndryshe, ne duhet të përballohëmi edhe me pesë komponente tjera: IE, gjermanike, latine, greke, dake e sllave.

h) Ne duhet të jemi të përgatitur për situatën kur kemi dy etimogji qê bien fonetikishtë së bashku pa asnjë lidhje mes tyre, por vazhdojnë me dy kuptime krejtë të ndryshme, të tilla si:

= ofr =

= mont =

= botë =

= mbi male =

= mundum =

= montem= kjo mundësi shumë shpesh është anashkaluar.

Reichenkron i arsyeshëm këtu ( Rom Jb .. 1958:9.59-105, esp 59-62) në korrespondenca tingllore shqipe-rumune shkojnë si vijon: këto korrespondenca mund të reflektojnë ose:

(1) Nga dako-trake nga rumunishtja dhe në ilirishte, që më vonë bëhën shqipe, ose;

(2) Nga Iliria që më pas bëhën shqipe, që shëndrrohen në Gete- trake nga rumunishtja.

Mbi baza të supozimit të një ndryshimit të tingullit trak nga IE, e ngjashme me atë në armenishte, Reichenkron ndjek teorinë e Gamillscheg-ut se, dialektet rumune të perendimit (dmth. Dardane dhe ato nën Danubiane) shkojnë me gjuhën shqipe, në reflekset e tyre të huazimeve, ndërsa dialektet rumune të Lindjes shkojnë me reflekse tingllore thrakase dhe të tregohen të -zhvendosura.

Prandaj, reflekset kryesore të diagnostikes janë: IE. (d , g, g ) kurse në Lindj të rumunishtës janë, (t, k, k ).

Në bazë të kësaj teorie dako-trake, Reichenkron përpiqet të shpjegojë fjalë të ndryshme rumune, të vështira që përfshijnë (-z-) , që disa prej tyre mund të jenë të lidhura me disa fjalë shqipe.

Ai përpiqet të shpjegoj disa fjalë rumune në (-zg-) si duke konsideruar huazime fillimisht nga format trake me një * prefiks (-gh -), duke i krahasuar disa zhvillime armene.

Përpjekja e tij, të cilën e konsideroj të pasuksesëshme ose më mirëe të themi të dyshimtë, që e kam kritikua diku tjetër, të paktën për aq sa dëshmia e shqipes shkon. Në çdo rast, argumenti i tij kryesor, i drejtë apo i gabuar, nuk është e duhur kjo penges që patjetër ti përfundojmi mendimet tona mbi gjuhën shqipe, nese ajo me të vërtetë ka të bëjë me natyrën e Dako-trakve dhe reflekset e saj të supozuara në gjuhën rumune.

Reichenkron argumenton duke përsëritur disa herë supozimet e tija në drejtim të huazimeve kështu që; huazimet gjuhësore, sipas tij, gjithmonë kanë lëvizur nga një strukturë më e lartë sociale në një struktur më të ulët.

Pa hyrë në këto perfekcione ndoshta të pamundshme të këtyre aspekteve të kulturave në fjalë, (Dakët, Getes, dhe para-shqiptarët), e as në konceptin antropologjike jo të qartë të barazisë dhe superioritetit të kulturave, ia vlen të përmendet se, në rastin e kulturave ne e dimë shumë por ne mund të supozojmë paraprakisht krejt pak, se, nga cila anë këto kategori huazimesh të shumta kanë lëvizë ?

Në rrjedhën e diskutimit:

= shtrungë= 'ahur për mjeljen e kafshëve "

="corde"=në rumune,

= korde=(gôrdhé, gârdhé, rrethore, Kreksi)*, Reichenkron: ( Rom. Jb 11,51-52) ka një excursus mbi Baltike dhe sllave në:

= (-pa-) e:

= (-po-)

= Art =

= (-pas-)

= Nach =.(nashta) ..

Ky argument humbe fuqin kur kemi parasysh artikullin e E. Westh Neuhard-it në: (Scando-Slavica 1959:5.52-63), duke treguar se, këto komponimet sllave janë kalke të një gjermanishtes të ndërtuar mbi një bazë të hollë trashëgimi sllavë, për më tepër, ato kalke duket se janë pasqyrime të mbështetura mbi një burim letrarë të arsimuar ose të alfabetizuar pra, pra, kjo ndërhyrje e dobët kozmopolite e kulturës gjermane nuk ka hyrë në kontakte me nivelin popullor sllavë drejtë per së drejti por vetem se permes një kontakti letrarë nga një aristokraci e arsimume sadopak që njihte alfabetin gjerman, (sigurishtë se, nga një kopjim i dobët këto forma te reja hyjnë në gjuhën sllave me një ndrysho të hollë, prej gjuhës gjermane kalojnë në rumanishtën dhe shqipen).

Sa për format interesante Baltike të sjellura nga Reichenkron, dy lloje të shpjegimit duken se mjaftojnë për shkatërrimin e tyre si kalke,.

Komponimet e tjera të "afrimit" duken përsëri të gjurmueshme për përhapjen gjermane, sidomos kur merret parasysh se sa i fortë ishte ky ndikim, në mënyrë të veçantë në letoneze dhe në prusishte të Vjetër. Kështu, madhësia e kufizuar e korpusit të prusishtës së Vjetër theksuar nga Reichenkron në lidhje me legalizimin relativisht të madh të kësaj karakteristike, i humbet vlera e saj provuese.

Reichenkron vazhdon për të nxitur një marrëdhënie të veçantë duke i përfshirë trakët, sllavët dhe baltët, në bazë të një prefiksi; -po- (-pa-) nga ana tjetër e lidh me të folmen e variantit që përfshin gjuhën postrumune si (corde) dhe =pociump= dhe =pozmóc=.

Me konsideratat e mësipërme, supozimi i një marrëdhënie të tillë të veçantë shpërbëhet në ajër. Duhet të theksohet kjo me të drejtë që Reichenkron (f. 53), lejon mundësinë që format e dialektit -po/pa-mund të vinin nga kontaktet e hershme serbe.

Argumenti i Reichenkron më tej në (f. 52-53), duke i dhënë një alternativë konvencionale (dmth., Joklit) për

=Pariu= "përrua", është, në mënyrë të pavarur pyetjeve të mësipërme të dyshimta në një zgjidhje të ndryshme.

Sipas Jokl;

= Pariu= <para-shqipe*

= per-r n-=

Shqip:

= Përrua =

= Perroni = cf latin. fr num > rumune;

= Frîu= Reichenkron sugjeron trake;) (-pa-) asimiluar në.

= Pa -) + Latine

= Rivus

= Riu ='lumin'.= Po aqë e mundur nëse dikush këmbëngul për një alternativë tjetër *

= Per-r n -)= është *

= P er-r vus =.

5. Para se të vazhdohet me të kaluarën Ballkanit të shkallëzuar, ka dy huazime të vjetra në gjuhën shqipe të cilat na çojnë në një perfundim të hollë por të vlefshëm.

Ajo ka qenë prej kohësh e njohur (që nga neni bazë A. Thumb:( IF 1910:26.1-20) se huazimet e lashta greke janë të rralla.

Para-shqiptja ishte pothuajse krejt pak në kontakt të ngushtë me gjuhën greke në lashtësi.

Megjithatë, Çabej ka dëshmuar kohët e fundit (Congresso VII intemazianale di scienze onomastiche 250-251) se, këto huazime greke nuk e fshijnë para-shqipën largë nga territori grek, jo se ata përshtaten mirë në një vend që është Shqipëria e sotshme, ata ishin në kontakt ose me kolonistët dorike-greke ose me dorianët e veri-perendimit.

Pikat e tij mbi karakterin Dorik të huazimeve me siguri duken bindëse si:

=drapën= ,

Tosk =Draper= "drapër '<*

= drapanon= në vend se

=drepanon =;

=kumbull =; =< kok-kumhlon ;

=brukë= 'Tamariske'

=murikh =, thym="trumzë ;

=qumbra= qrumbh =.

Tre të fundit ( reflekset e së parës) riprodhohen në forma paralele edhe në kolonit greke të Italisë jugore (edhe pse natyra dorike e këtyre dialekteve është një tjetër debat i famshëm!).

Por kjo ende nuk do të na tregon saktësisht se ku ndodheshin dorianët me këtë rast të kontaktit ?

Ka disa huazime të lashta gjermanike:

=shkum= 'shkumë',

=tirq= 'pantallona' (Gote;

=þiu-brokis ) =duhët parë mirë. Bari: ( LS 73-91) ka nxjerrur disa detaje lidhur me këtë çështje.

Këto janë prova mbështetëse, por pa i vendosur gjërat më afër gjeografikisht.

Me sa duket më në veri dhe lindje, shqiptarët duej të kishin patur rastin e tyre për kontakte për një kohë edhe me gotët, por e gjithë çështja është e pasigurt.

6. W. Cimochowski ( BUShT 1958:3.37-48) i zhvendos shqiptarët shumë më pak se të tjerët: në malet pranë Matit, në veri të Nishit.

Çabej (BUShT 1958:2.54-62) është edhe më pak i gatshëm për të parë shqiptarët të zhvendosur: në bazë të toponimeve, ai argumenton për një rajon bregdetar.

Veçanërisht, për shkak të qasjes relative të këtyre neneve, dhe për shkak se, tezat e tyre kanë qenë të prirura për të qenë në sy të keq, vlen të diskutohet edhe më gjatë.

Cimochowski fillon duke shqyrtuar shkurtimisht dhe në mënyrë kritike argumentet e Weigand: ( Balkan-Archiv 3,227-251) për një rrënjë trake të gjuhës shqipe, dhe për një venlindje më të hershëme të vendndodhjes së saj:

a) Toponimet me origjinë latine në Shqipëri tregojnë zhvillim fonologjik dalmat, jo shqiptar.

b) Trashëgimi detar dhe kushtet e peshkimit mungojnë në gjuhën shqipe.

Këto fakte janë dhe kuptohen lehtë, thotë Cimochowski, pasi që shqiptarët duhet të kenë vazhduar në zonat e thella ku Romakët nuk ishin shuar aty plotësisht - kështu pra, jo në ato zonat ku toponimet e origjinës latine ndieheshin ende të forta.

Shqiptarët do të kishin jetuar në brendësi të territorit largë nga bregu i detit, në male, por jo domosdoshmërisht përtej kufijve të Shqipërisë.

c) Disa fjalë të tilla si ="maniferrë' =ndahen me trake =manteia =.

Por kjo mund të trgoje thjesht se, ka pasur kontakte, përveç trake-frigjiane e brigje që kanë jetuar pranë Durrësit.

Për më tepër, Çabej mendon se, edhe këto fjalë mund të tregohen të jenë ilire.

Cimochowski vazhdon të theksoje (fq. 48) se;

= karpë= dhe;

= burrat= janë të ndarë në zonën italiane para-Romake prandaj kjo korrespondenca e pretenduar trake është zhvleftësuar.

d) Disa emra Trake janë shpjeguar gjoja se me ndihmën e shqipes.

Nga këto, vetëm Dacia Maluensis (: mal ?) është shpjeguar edhe në këtë mënyrë;

= Decebalus= (: Balle ) dhe;

= Burebista=

= Burre + Bishtit = janë me siguri të gabuara.

e) Toponimet shqiptare të njohura nga antikiteti nuk tregojnë zhvillimin fonologjik shqiptar.

Kjo nuk duhet të jetë e habitshme, nga fundi i shekullit të dhjetë e tërë Shqipëria jugore u muar nga bullgarët.

Por kjo nuk do të thotë se nuk ka pasur shqiptarë kudo në Shqipëri.

f) Huazimet e vjetra në rumunishte nga shqipja dhe zhvillimi i shqiptarve rumun të shperndarë nga pika latine ka një origjinë shqiptare nga pika Latine me origjinë lindore. Por zakonet nomade të Vllehëve dhe kulturës së blegtorisë së shqiptarëve nomad do t'i çoje ata në kontakte me ta ndoshta në një kohë të gjatë në të kaluarën.

Për më tepër, nëse shqiptarët mund të kenë patur kontakte në Veri-Lindje, por ne ende nuk e dijmi saktësisht se, ku ishte kjo vija iliro-thrakase, por dihet se, Naissos= (Nishi ), është konsideruar nga shumë si territor ilir.

Nga këto vëzhgime Cimochowski arrin në përfundimin se, jugu i Shqipërisë, veriu rrethë Shkodrës dhe bregu i detit Adriatik ishin të përjashtuara si territore shqiptare qysh herët por, kjo nuk dëshmon se shqiptarët ishin në një marrëdhënie me trakët.

Pastaj pason një diskutim i gjatë i dëshmive për një marrëdhënie ilire, ku do të shohim në pjesën më poshtë, pasi që do të përfundoje Cimochowski se, vëndbanimi i shqiptarëve ka qenë diku në afërsi të Matit, që shtrihen në Veri. .

Pretendimi i Çabej-it është edhe më i fortë se sa ai i Cimochowskit.

Ai së pari jep një përshkrim praktik të historisë rreth vendbanimit të hershëm të shqiptarve në një mënyrë të përshtatshme: Shqiptarët vijojnë të jetojnë në venbanimet e ilirve sipas: ( Thunmann, Hahn, Kreçmer, Ribezzo, La Piana, Sufflay, dhe Erdeljanovi ).

Ilirët e romanizuar janë derdhur në jug nga malet midis Dalmacisë dhe Danubit (pikpamje e Ireçek-ut).

Në shekullin e tretë e të gjashtë, si nomadë, ata u zhvendosën në jug të Karpateve, sipas (Parvan, Puscariu, Capidan). të ardhur nga Pannonia sipas: (Procopovici, Philippide).

Shqiptarët dhe rumunët ishin në territorin trakë mes Nishit, Sofija, dhe Shkupit sipas:( Weigand).

Shqiptarët ishin në Dardani ku takohen Ilirët e Trakët, dhe u zhvendosën në Shqipëri në periudhën e vonë romake, sllavët erdhen dhe i gjeten ata në pellgun e Bojanës sipas (Jokl, Durham, Skok).

Nga malet e Ballkanit dhe Rodopeve ata u zhvendosën në Shqipëri përpara sllavëve sipas: (Bari ).

Ata ishin në fushat e Matit në Shqipërinë Veriore dhe u zgjëruan në jug në Mesjetë sipas: (Stadtmüller).

Ky vend i fundit është shumë i ngushtë, sipas Çabej.

Megjithatë, në Congresin e VII Internazionale 245, Çabej lidhet te lumi Mat (Vibius) për ="mat"= 'bregu i lumit'.

Çabej thekson se, emrat e fshatrave në Ballkan janë në përgjithësi të kohëve të vonshme me rregullime të ndryshueshme.

Për këtë arsye për studimin e toponimeve, emrat e qyteteve dhe lumejve janë më të sakta.

Nëse do ti kontrollojmi këta emra nga burimet antike vertetojmi se, shumica e atyre emrave të vjetër ndjekin zhvillimin fonologjik shqiptar:

= Scardus =Shar , pa metatezë, si në:

= Scardona =

= Skradin= .

= Scodra =

= Shkodër=

Çabej vëren se, sk -> h - i përkiste para- Periudhes Ballkanike, dhe krahason (VII Congresso Internazionale 244), për fonologji, emrin;

= Shkamb =scamnum dhe;

= kulshedër = chersydrus= .

Kurse( "Rogame") është një sufiks i kohëve të fundit formuar nga:

= Ame e Rege =, dhe për këtë arsye nuk ka problem për shkak të (- g-) së)

= Barbanna =

= Buene = është e rregullt, siç tregohet nga Jokl (IF 1932: 50.33 ff.), Slavia (1934-1935: ff. 13,286), Glotta(1936:25.121

= Lissus = Lezh (krh.

= Lissa >=lisat , etj);

Çabej vë në dukje ( VII Congresso intemazionale 245) latinishtja është e rregullt, një deklaratë qe unë as nuk mund të pohoj as ta kontrolloj në këtë moment.

= Dyrrachium >= Durrës

= Isamnus >= Ishm

= Drivastum >= Drisht, siç pretendon Krahe, theks ilir;

= Shkum (-b-) (- î- ) = Scampinus = është i rregullt në dialektin qendrore të Shqipërisë, ku paratonet;

= (-ë- )> (-u-) dhe (-mb-) > (-m-) janë të pritshme ( VII Congresso Internazionale 246).

= Aulwn = Vlorë ndoshta mund të përfshijë një ndërmjetsim sllavë.

= Thyamis >= Çamëria, (parë nga Leake në 1814, është pranuar nga Çabej, megjithatë, mund të presim( -s- t -) (-krh-).

Lat.= Arachthos >= Arta, me sa duket më mirë shpjegohet me shqipen se sa me greqishten, por, është e habitshme se, (-kt-) duhet të ishte (-ft -)apo (-jt-) e jo (-t -), nga ai nivel kohorë por;

= Ragusium= ( Ragusa ) është:

= Rush=* te Bogdani (1685

Kështu thotë Çabej se, bregdeti ishte shqiptar që nga lashtësia.

Emrat e huaj përfaqësojnë disa shtresa të ndërhyrjes së mëvonshme për të cilat Weigand ka dështuar për ti pastruar dhe të trajtohen pa dallim, në bazë të Çabejt ( Internazionale VII Congresso 243).

Bari ( LS 25 ff.) i jep një llogari që është aq bindëse në anën tjetër të debatit, bazuar në punën e kujdesëshme të bërë nga Skok mbi toponimet e Ballkanit në raport me Romakët.

Bari e sheh shqipen të ndarë me trakishtën (-kt- t-) (f. 26), por duhet theksuar se, siç do të shohim më tej sipas V. Georgievit tek trakët por përjashton lidhjen Daco-Miziane.

Duke përdorur këtë simbiozë të njohur me para-rumunët dhe bazuar sipas emrit të Nishit (f. 26), Bari i vendos shqiptarët në rajonin mes Dardanisë-Peonisë (f. 27). Ai pastaj vazhdon të diskutojë në (f. 30-34) problemin e vendndodhjes së para-rumunëve se, mos ndoshta ata janë zhvendosur edhe më largë në veri të Danubit në atë kohë.

Dihet kjo prej kohësh se ekzistojnë dy lloje të huazimeve latine në gjuhën shqipe.

Bari përcakton (LS 27-28, dhe Godinjak, Balkanoloski Institut, Sarajevo 1,1-16 [1957], esp. 7-11) një kërkim për një zgjidhje shumë bindëse për aksentin latinë sidomos mes (-ct-) dhe (-cs-) që i jep gjuhës shqipe (-ft-) , (-p-f-) si ps:

="luftë" =kofshë=, e që përputhet me gjuhën rumune;

="lupt"=luftë = e;

="coaps"=kofshë =(shpatulla)= pra, këto ndryshime të lehëta do të përfaqësojnë zëvendësime të shëndosha sipas IE * (-kt-) ishte bërë * (-t- ). (unë shoh një problem këtu;

= ftua=ftoni=

= 'ftua' = cotonum= , që do të duhet të ishte (-ct -) pothuajse menjëherë për të mos u ngatrruar me

= Keta =(kotonum)= në;

= këtë =këto [m.]".) në grup përfshihet edhe fjala shqipe;

= traft -r-=traktit =

Nga ana tjetër kemi edhe fjalën;

= derjt= 'drejtë' =(d (i) rectus)= (drejtus)

= (direktus) =dhe;

="trajtojn" = një rezultat të ndryshëm por që përputhet me dalmatinen e vjetër

= traita = traktit =..

Në mënyrë të ngjashme kemi në shqipe "-un-" dhe "(-e-)" si reflekset e latines "(-a-)" , të cilat përputhen me zhvillimet rumune dhe dalmate.

Këto pra, do të qojnë prapa në dy shtresa kronologjike dhe gjeografike, një në "Ballkan i brendshëm" dhe tjetri "Adriatik bregdetar."

Bari ( Godinjak 13) konsideron se, rumunishtja ka huazua nga shqipja por shqipja nuk ka praktikisht asnjë në drejtim të kundërt, te gjitha këto forma rumune duhet të jenë të "Restwörter," e jo "Lehnwörter", por, si Reichenkron (më lartë) merr në konsideratë, se, situata e huazimit mund të jetë edhe më e ndërlikuar.

7. Pra, shtrohet pyetja se, ku ishin shqiptarët para se të vinin sllavët në Ballkan ?

Bari e diskuton këtë (LS 28-29). Sheliev mendon se, sllavët u takuan në Shqipëri në kohën romake.

Ai e tregon qartë se, territori shqiptar ishte i ekspozuar prej sllavëve në Mesjetë, vetëm rajoni qendror kishte mbetur i ndijshëm nga toponimet sllave, ndoshta se ky ishte një përqendrim i shpejtë nga shqiptarët.

Sipas mendimit tim, kronologjia e sllavëve dhe shqiptarëve në Shqipëri nuk është e sigurt.

Bari ( Hymje 77) konsideron humbjen e intervokalit të shprehur (-c-) në gjuhën shqipe si post-sllave, sipas Jokl ( 1926:44.37 ff.).

Kjo shpjegohet me =Shkinikë ='Bullgaria'= < Sclavinica= ; etimologjia rishfaqet në mënyrë të qartë në mjediset greke si;

=(-k- ) Erite= 'në tjetër gjuhë " (greke).

Por edhe këtu mund të ketë pasur një etimologji Latinë së pari në

=Labërija= (La-Berija)=në jug ka;

=Tosk (- r -)=

=(To sk-r-ija)= nga intervokali (- w - ) dhe metateza sllave (-la -), por ne mund të parashtrojmi një radhitje për ndodhjen e tyre.

Skok e shef në =Durrës nga;

= Durrazzo= <

= Dra = Dyrrachium =(por vini re * (-Du-) është e nevojshme).

Megjithatë, para-serbe duhej të ketë patur theksin

="Dra" = që në rrokjen e dytë ?

(=Draç=(Drakuin=Drakar)=Drak=Draç ) *Kreksi)*

Për më tepër, për ti bërë gjërat edhe më të pezmatuara, Cimochowski: (. Ling. Posn 1960:8.133-145) parashtron për Durrësin diçka tjetër, në vendë të;

= Durracion= ai gjen këtu;

= Durakhi= që e ka marrë prej gjuhës ilire nga fjala

= Duraktu =

= Durak- t -u - = pas (-o- a -)

= Durrës = Dúrrëc (e)=

= Dures= kjo zgjeron dhe mpreh mendimin e referuar më lart nga Çabej të këtyre emrave.

Ndoshta kjo do ju dukej naive të kërkohët aqë thellë në këto zonat e popullsive të pathyeshme për tu njohur me gjendjen e tyre aqë te familiarizuar të Ballkanit ?

Mbi gjendjen e sotme, unë nuk mund të pranojë në pergjithësi njëren nga zgjidhjet e pezmatuara këtu më-sipër, as nuk mund ta refuzojë tërësisht një zgjidhje tjetër qoftë edhe si e gabuar.

Një përmirësim i Barit i paraqitjes së emrit të lumit;

= Bojana= ( LS 29) parashtruar nga Tit-Livi;

= Barbanna = me një formë tjetër;

= Bar-anna =(vini re këtu se =Berati =(Beligrat) e ka humbur (-g-) në e saj sllave )

= Bar-anna = Borjan (-n-)= (me pershtatje sllave) *

= Bojana= (në shqip, cf.

= Ujë- B-uji= (e zgjëruar, e fryme, e Bumume=Bumim=nga -Bum-im- kalon në -Bun-a-) (*) (shtesa nga Kreksi)

Këtu kemi të gjitha ndryshimet dhe shpjegohen me rregulla të njohura, mirëpo nuk ka kronologji të qartë.

Natyrisht se në çdo rast, ne kurrësesi nuk mund të dëshmojmi për shqiptarët se ata nuk i paraprijnë sllavët.

8. Ne duhet të kthehemi tani në pyetjen e mundimshme dhe jo bindëse të ilirëve dhe trakëve, dhe lidhjen e tyre të mundshme me shqipëtarët.

Pa hyrë në hollësi në këto argumente që do ti sjellim nga Bari, jo se më duket përmbajtja e tyre si një rrezatim jobindës në vëzhgimet e tij të sigurta të konkordancave me asnjë parathënie mbi ato të punimeve më të hershme - Bari ( LS 24 dhe gjetkë) ai anon për një marrëdhënie shqiptare-armene me trakët si ndërmjetsues.

Më saktësisht, ai parashtron një vazhdimësi shqiptare-trake në një anë dhe tjetren frigje-armene.

Vini re se, kjo është një marrëdhënie mjaft e ndryshme nga ajo e supozuar nga Reichenkron më sipër.

II Russu ( Cercetri de lingvistic 1958:3.89-107) gjen ilirishtën të jetë një gjuhë satelite, njashtu si edhe trakishtja, mirëpo pasi që ato kanë një leksik krejt të ndryshëm të toponimeve dhe onomastikes, ato nuk janë të njëjtës gjuhë.

Prandaj Ilirishtja do të ishte romanizua në një datë të afërme në gjuhën shqipe, pasi që kjo mbijetoi si e pavarur dhe ka shumë të ngjarë të jetë nga trakishtja.

Por, Russu deklaron se, problemi i shqipes ende nuk është zgjidhur.

Rosetti ( Istoria II 3 51-63) shqyrton çështjen në përgjithësi.

Të dy fushat si ilirishtja dhe trakishtja ishin të ndara nga vija e lumit Morava-Vardar.

Ndërsa, duke pohuar atë që kam marrë parasysh, konsiderohet se gjuha shqipe është një dialekt i trakishtës, Rosetti përmend Georgievin (f. 53) dhe Barin (f. 54), duke përmendur aty edhe V. Ivanov si dhe Hamp për efektin se, shqipja nuk është më as Sateme e as Centume (shih më shumë për këtë më poshtë në lidhje me ilirët), dhe duke përmendur Russu dhe Cimochowskin si mbrojtës të një (-m-) karakteristike për ilirishtën (shih më poshtë gjithashtu), ndërsa -.

C.de Simone: ( këtu 1960:65.33) dyshon në këtë të fundit.

Një listë e mirë e ekuacioneve leksikore të propozuara për ilirët dhe trakët, poshtë (f. 56-62).

Një konsideratë të duhur të kësaj liste do të lehtësoje të gjenerojë një ese të mirë, por siç dihet, ka probleme në të gjitha anët, dhe Rosetti është në thelb te raporteve së gjendjes së bursave si e sheh ai.

Ndërsa mendimi mund të ndryshojë për çështjet e mësipërme, asnjë nga pozicionet nuk ndryshojnë në thelb nga qëndrimet e mbajtura gjatë nga një ose një tjetër studiues në këtë fushë.

Kur i kthehemi punës së fundit të Georgievit shofim se edhe një burim tjetër i ri iu është shtuar të të mëparshmit.

Në studimin e tij (La toponymie ancienne de la péninsule balkanique et la Thèse méditerranéenne (Sofje, 1961; = Linguistique balkanique 3.1), ai i përmend shtatë rajone te ndara në tri grupe; Dako-Myziane, Thrakase- Phrygiane. (. Afërsisht, dy të parët ndeshen me Trakishtën e shumë të tjera)

E para e këtyre grupeve është evidentuar nga toponimet në; (- deva /-dava /-dova (variantet janë të shpjeguara me kronologjinë)

<* -dh e (-w-) , është paraardhësi i shqipes dhe ilustron lidhjen e saj nga ndryshimet zërit, shifet në tablon e mësipërme.

Georgiev parashtron një seri të tërë të ndryshimeve fonologjike për këtë gjuhë, të cilat përputhen me zhvillimet e njohura në fonologji e Gjuhës shqipe: * (-é-,) -o-, -au-, -ei- (> e), -ue-(> -e-), (> -a-), (> -ri-), (> -s- -b-), (-h-) (> -z-, -d-), -tt- (> -s-), -s- (> ) .

Kjo është diskutuar në (Toponymi 7-8), si dhe në: (Issledovanija Posravitel'no-istoriceskomu jasykosnaniju 145 (Moskë 1958).

Kjo para-gjuhë do të kishte lindur në Daki dhe u përhap në Dardani dhe Maqedonin Lindore dhe që nga andej zbret poshtë deri në Axhios (Vardar). Georgiev përmend edhe kronologjin por unë nuk e di se si ia ka arritur deri në atje.

Trakia e Georgievit është përcaktuar (f. 9) duke filluar nga lumi = Bria ='qytet', =Diza= "kalaja", siç është bërë zakon në çështje të tilla ku, Etimologët gjejnë zgjidhje për të gjitha këto toponime.

Zona e Trakisë zën rajonin që kufizohet me Detin e Zi, Propontikët, Egjeun, Timokun, Strimonin, dhe lumin Danub. Nëse rregullat fonologjike të Georgievit do t' ishin të saktëta, ne jemi ballafaquar me një punë leksikore të frikshme, në saje të elementeve të rralla dhe të perthekueshme: =Darda = duket edhe si Daco-Mysian dhe si Trake.

Në vijim, tablot të cilat ne do mund ti përshtatnim në skemën shqiptare, ato deklarohën trake ( Issledovanija 119-121):

= Bistas =Boure-Bista=

= Pisto= ( e pist=sllave) ship= e zhyt, e ndyer)*kreksi

= ( -b- (-o-) (-ur -)= (për Burrë ?

= (-zeiz -) = e zez ?

= ( -zize -) për i-zi ?

= (-mal -) për male ?

= skiár= Kardendistel =sh-qer ?

E përsërisim se, ilirishtja (f. 32-34) perfshinë Ilirinë, Dalmacinë dhe Pannonin jugore.

Këtu ne gjejmë =Delm= - ( delmë/dele, por formë e zakonshme është =dele= , dhe ne mund të pyesim veten se a janë gjetur tjera forma të tilla), (-ulc -) ( -ulk-)=ujk. Dako-Mizianët gjoja se kanë depërtuar në Iliri dhe nga aty Dalmacinë që nga mijëvjeçari parë para krishti. Nga ana tjetër, Venetët dhe keltët zbresin nga veri-perëndimi duke i dhënë kështu një analisti një gamë të gjerë të alternativave të mundshme.

Kjo do të shtjelloje dy konceptet tradicionale të ilirianve: Hirt, Krahe, Bari , Pokorny, Popovi janë për ( Centum ), kundrejt Kreçmer, Jokl, Ribezzo, Pisani, Mayer ( Satem, me një përbërës të Centum-it).

Në Issledovanija (f. 133-137) Georgiev vazhdon të japë hollësi mbi marrëdhëniet e tij Dako-Miziane/Shqiptare/Trake, ai ka dy teori, të cilat i shtjellon, por ne do te ndalemi këtu.

Te Misianët e Azisë së Vogël, sipas të vetmit mbishkrim të njohura

= patrizi = në grek.

= patravi= mendohet se është shqiptare. =RI= * .

Një tjetër mbishkrim i gjetur në Bullgari vjen me =diern-s =, e cila rrjedh nga * =(-k w- ) ersna = perëndimor , këtu, me sa duket, labiovelar është i palatalizuar dhe spirantizuar, si në gjuhën shqipe. Kështu pra që shqipja dhe elementet përkatëse të rumunishtës vijnë nga Dako-Mizët; =Athrus= > =Jantra= dhe =Utus= > =Vit= në Bullgarinë veriore tregohet se rajoni nuk ishte thrakas, por Daco-Mizianë.

Prova konkrete për pretendimet e mësipërme është tërësisht jashtë kontrollit tim.

V. Pisani, e njohur kjo mirë që ai është kundër lidhjeve kartografike, por ai ka vë në dukje paralelen familiare të gjuhën shqipe dhe ilire.

Në Paideia (1958:12.271) ai tërheq vëmendjen me një izoglos për "Maqedoni-Traki" me fjalët për 'emrin':.

Alb = Emen=

Sllave = Ime=

Baltike = Emnes / Emmens=

Kelte = Ainmn = , etj.

Dialekti dorik poashtu tregonë gërmadha ilire në;

= Enumakratida=,

= Enumantiada= (që të dyja nga Lakonia), dhe përpos tyre Pisani shton në Lakoni edhe fjalën

= Diza=Dhiâ (shqip).

Në Paideia (12,298) ai sjellë nga Lakonia edhe fjalën;

= grifasqai= =grafein=, me ilirishtën >

= Ri= të hellenizuar si;

= Phi= dhe

= deisa= 'sterco', e para e vërtetuar në fjalën;

= deisozos = tek Leonidi i Tarentes, të cilën ai e barazon me shqipen:

= dhjes =

= défequer ="pastroj"=.

Në shqyrtimin e tij të Vëllimit I të A. Maire:

Die Sprache der Alten Illyrier ( Paideia 1958: 13,319-320) Pisani numron disa glosa të ndryshme ilire prej të cilave nuk ka asnjë shpresë dhënëse me gjuhën shqipe, por e tregojnë vështirësin e konsiderueshme Filologjike:

= Pelio=

= Pelia= ? 'që ndoshta mund të vihet në lidhje me;

= Plak=' =plakush=?

Ne nuk mund t'ia qellojmi as këtyre fjalve;

= tritw= ("Testa") ngjitur me =tru = 'trurit' ?

= medo= 'hydromel' nuk ndodh në shqip (shih më poshtë), ndoshta më interesante është;

= dibri= qalassa '("senza etnico") ? (apo tallasa e cila është sugjeruar në lidhje me fjalën shqipe)

= Det=? por që Pisani mendon ndoshta se ëshë Frigjiane.

M.Deev, mendon se gjuha shqipe është nga trakishtja jo, nga ilirishtja.

R. Gusmani ( Paideia 1957:12.164-165) vëren se:

"Ora qui il D. jo ha tenuto calcolo del fatto che ogni lingua è la confluenza di larmishme e molteplici tradizioni linguistiche, jo di un filone Unik, com'egli implicitamente pensa. "

Kështu që, gjuha shqipe ndoshta do të ishte dalur nga një gjuhë e lashtë e Ballkanit =Koine= por kjo shmang pyetjen qëndrore, mënyren se si erdhi deri tek kjo "përzierje" ?.

Korrespondencat ilire-shqiptare nga Jokli ( albaner 3a) janë ndoshta më të njohura, disa nga këto kërkojnë dhe komente:

(Straboni (7,314) ;

= Elo Lougeon = :

= legat = "moçal".

Kjo mund të jetë ndoshta*

= llaç = - por mundet t ishte * (shamak)*(kreksi)

= lag = - "lagështi", e cila mundet të përfaqësoje sigurishtë edhe*

= loug =

= Ludrum = : Tosk;

= Lum = 'pleh'=llaç= në Tosk;

= pler =

Geg =lymphome=, por ka edhe fjalë latine e greke.

= Aquae Balizae : =baltë=. Por Krahe ( IF 1962:67.151-158) mendon se;

= Balissae =vjenë nga =Bal- (i) un :

= Bal-sa= si në;

= Balsenz=

= Bal-s-antia=

= Ap-s-antia =

Lith ="bala"= "moçal"

Sllave:= Blato= .,

Shqip = Baltë= . Prandaj, për Krahe;

= Balissae / Balizae= është "Alteuropaisch" (shih më poshtë).

= Metu-Barbis - Barris është i paqartë.

= Malo / untum =, etj, përfshijnë etimologji rrënjësore dhe janë të dyshimta.

Emrat e vendeve në;

=V-ste/a/o= : kopshtë 'dru frutor', vresht "vresht": ( Illyrier § 4)

Lith.= ysta;

Por edhe se kjo vepër me sa duket e qëndrueshme, është kundershtuar nga J. Hubschmid: ("Substratprobleme," Vox Romanica 1960:19): ". Letzten Endes sind sie aber vorindogermanischen Ursprungs Sie drücken vdesin Zugehörigkeit aus, haben ferner oder Bedeutung" (f. 177).

Hubschmid pretendon se, prapashtesat janë të formume prej gjuhës Baske që shkon nga perëndimi i Rumanisë e deri n'Azi të Vogël, kundër Georgievit që mendon se janë nga Pelazgët (-a-) (s) (f. 298-299).

Kjo =inj = në shqipe është një shumës kolektiv është e qartë, por a shkon me kuptimin e Delminium ?

Korrespondenca e brishtë e Joklit: "Trakët" ka nevojë për një rregullim të plotë në dritën e punës së kohëve të fundit, më shumë se një akuzë.

Ndërsa ne duhet ti kushtojmi kujdes të duhur në përdorimin e formave që duken si ilire (shih më poshtë), Cimochowski: ( BUShT 1958:2.41-46) ka disa diskutime të rëndësishme për të kontribuar në debatin që zgjati mbi reflekset e "grykoreve" indo-evropiane në ilirishte.

Pa dyshim, thotë ai, se, "disa etimologji të propozuara e të gabuara" si: Volturex, Regontius, Regius, Rega, Genthius ; shembuj shumë të mirë të mbetjeve palatale e velare.

Gjithashtu,

= Barzidihi= mund të jetë;

= Barzes =

= Bard-jo-s = .

Në gjuhën shqipe fjala =mjekrrosh= "bearded '), por aty mbeten shumë palatale sa duket origjinale të shkruara =s, z, s, z, q = në burimet klasike.

Gjithashtu, sipas tij;

= Aquilis= ,

= Aquincum= padyshim tregojnë labiovelare.

Cimochowski më tej argumenton (fq 42-44) se, "të gjithat (-u-) (-ul-) (-m-) tregojë disa gabime me refleksin velar për qëllzore të gjuhës origjinale, të cilat shumë studiues janë përpjekur ti shpjegojnë gjoja se datojnë nga lashtësia. Jokl: (Eberts Reallexikon der Vorgeschichte 1,89-94, 6,38-45, 13.29) u përpoq për të treguar se kjo ndodhi në pranin e (-r-) dhe (-n-)-it.

Kundër kësaj, Cimochowski i cili propozon për mbretin Genc këtë përmirsim:

= Genti-Genusus-Epicadus-Magaplinu = (-s-) në vend të:

= Volturex-Regontius-Regius-Rega-Genthius=

Genti Magaplinu = i përket ndoshta një spjegimi të sanskrishtes;

= Mahant =Madheshtori ?

Nga shqipja:=Madh= i madh ?

= Bersumno= pranë;

= Berginium= dhe;

= Bargulum=

= Barzidihi= pranë;

= Bargilius= dhe;

= Bargulis=

Cimochowski kështu beson se, iliro-mezapishtja tregon velaret pa vështirësi, (-u-) (-m-) dhe se për këtë arsye këto reflekse dështojnë për të bërë gjuhën ilire brënda statusit të dialektev Centum.

Unë pajtohem me konstatimin të përkohëshëm të Cimochowskit këtu por, për arsye të tjera.

Vërtetë që faktet flasin kundër një Centumi të statusit për ilirishtën por kjo formula e Cimochowskit është e thjeshtë.

Në të gjithë shembujt e tij mjedisin e mëposhtëm e përfshin gjithmonë një tingëllore, ndërsa "konjatet" tjera të paraqitura nganjëherë janë të dobëta apo të dyshimta apo të dyshimta por në shpjegime të tjera:

= Vescleves =

= Kan-davia = (për të cilat * - është rindërtuar nevoja por që tregon vetëm për;

= Acra-banis =

= Bargulis =

= Bargilius =

= Skerdis =

= Aggro =

Ky mjedis përputhet saktësisht me mendimet tjera për bashkimin e palatales dhe velares në gjuhën shqipe ( KZ 1960:76.275-280), dhe në asnjë mënyrë nuk varet nga rasat e parregullta në gjuhët Sateme, gjuhë që kuptohet si konvencionale.

Një tipar i veçantë i gjuhës ilire pretenduar nga Cimochowski është se, ai ndan refleksin e saj nga labiovelaret (f. 44-46).

para zanoreve të përparme si (Pedersen dhe Jokl) që e tregojnë se, shqipja dallon labiovelaret siç e thotë edhe Jokli se, edhe ilirishtja që dallohet nga thrakishtja, ajo i heton gjithashtu si shqipja por ai u përpoq gabimisht për të provuar se, edhe trakishtja ishte gjithashtu si ilirishtja.

Argumenti i Joklit u vu gabimishtë mbi:

= Akuenision= (që është thjesht Latine)

= Aquensium =

= Kouimedaba=

= Koumoudeba= (e elementit të pasigurta të parë),

= Gouolhta= (e segmentimit të pasigurt)

=Zououath= (r) (i paqartë edhe për vlerat trakë te shkronjave), dhe

= Koadama=

Kështu pra, sipas Cimochowskit, provat për labiovelare trakase deshtojnë.

Reflekset e dallueshme të labiovelares me formën e gjuhës shqipe dhe ilire është një dëshmi madhore e prejardhjes ilire të shqiptarve !

Por, përballë gjithë kësaj, ne duhet të mbajmë në mendje kêtë se, provat pozitive për ilirishtën labiovelare janë tepër të rralla dhe të terthurta, në ekstrem. Për më tepër, të thuhet se, janë shenja me diagnostika të dobëta.

Cimochowski gjithashtu pohon se, aksiomat e shqipes me Mezapishtën (-au> (-a-) dhe me atë ilire IE * ku pastaj kalon në > Shqipen si (-o-) si do të shihet në këta shembuj;

= Spalatum=

= Spolhtion= në Italiane.

Por O. Haas ( Messapische Studien 173-174 [Heidelberg, 1962]) thotë se: (-au-)> kjo ndodhi nga përshtatja vulgare latine:

= Ascoli=

= Ausculum=

= Basta=

= Bausta= dhe jo në vetë mezapishten e cila kishte (-au> (-ao-)> (-o-) .

Me humbjen e (-c-)së 's' para (-s-) në ilire dhe shqipe, shih Hamp ( IF 1961:66.51-52).

Për më tepër, "Alteuropäisch" Krahe ka shtuar edhe një përbërës të ri.

Për shembull, në "Baltico-ilire" ( Festschrift für Max Vasmer 245-252 [Berlinit, 1956]), ne shohim ekuacione të ndryshme që për Jokl mund të kenë qenë shenjat e farefisnisë midis iliro-shqiptarëve dhe Baltëve.

Me dëshmi aqë të rralla, këtu ka një aspekt vetë-shkatrrues në këtë fushat, ti konsiderojmi ekuacionet nga Krah: (në BZN (1956:7.1-8); si vijon;

= Nette=,

= Netze= do të përputhen me sansk.kurse

= Nad= ,

= Nady-h= ndërkohë që (-na-) do të përputhet;

= Nada= -deri më tani në rregull.

Por pastaj:

= Nie=paraqitet tek:

= Neta= (Norvegji) kurse greke;

= Neda= e:

= Nedwn=

Ciles gjuhë ia kemi borxh tani, dhe, si ta dijmi kur hasim në një gjuhë të këtij niveli dhe kush janë te parët e tyre ?

Kohët e fundit ( BZN 14,1-19 dhe 113-124 [1963]) Krahe ka shfaqur "Die Gewässernamen im Alten Illyrien" të renditura ato në "Alteuropäisch," Baltik-Adriatik, dhe lidhjet Veri-Perendimore gjermanike me definicionin e ri për ilirët.

Në kategorinë e fundit aty ne gjejmë;

= Ar-daxano =

= Artatus =

= Dr Nus =

= Drilwn= (janë të lidhura këto?

= Genusus =

= Kat-arbath =

= Clausala =

= Pizwn = .

Në mënyrë të qartë, ne duhet të jemë shumë të kujdesëshëm para se të percaktohëmi pas çdo forme si, patjetër të ilirishtës.

9. Ne do të merremi veçmas me problemin e Mezapishtës pjesërisht sepse, i kam marrë më parë tëk ( Studime nga Joshua Whatmough 73-89 [Hagës, 1957]) dhe dëshirojmë këtu për të rishikuar deklaratën time të problemit, pjesërisht sepse nuk e kemi shumë të lehtë ti bëjmi bashkë ilirët dhe Mezapët.

Në këtë pikë të fundit, shih tani permbajtjen e Haas në (Messapische Studien) ku në faqen e tij të (11-të), Haas deklaron se, "ka ndërmend të diskutoje diku tjetër këto pikëpamjet e tij mbi supozimet e pamjaftueshme bazuar mbi Mezapïshten dhe unitetit të tyre me ilirishtën; këtu ai thjesht nxjerr arsytimin mbi bazat e pamjaftueshme dhe të ndijshme që varen nga segmente mjaft arbitrare të fjalëve".

Në faqen e tij të 12 ai thotë se; "teza ilire për Mezapishten i përket së kaluarës dhe shpresojmë që së shpejti do vëhën në harresë."

Kjo nuk do thotë të përjashtohët një provë e re ilire që në të ardhmen të percaktohet më mirë, por, është e vetmja gjuhë që nuk demonstron deri me tani dëshmi të tilla.

Në faqen e tij të 13, ai deklaron se; "është e mundur që emrat Ilirë mund të sqarohen në bazë të njohurive tona të Mezapishtës, por e kundërta është metodologjikisht e pamundur."

Pas punës së mundimshme filologjike mbi tekstet nga O. Parlangèli ( Studi messapici [Milano, 1960]), Haas (shënimi cit.),

C. de Simone ( Die messapischen Inschrifien ) dhe J. Untermann ( Die messapischen Personennamen [Wiesbaden, 1964) , duke vazhduar Krahe; Die Sprache der Illyrier .

Po kështu, unë nuk e kisha parë këtë artikullin e de Simone mbi diftongët e Mezapishtës ( 1964:69.20-37), e as shqyrtimin nga Parlangèli e Haas ( Kratylos 1963:8.179-186).

Me sa duket pa e parë artikullin tim të lartpërmendur (abbr. A & M ), Çabej është marrë me disa fjalë të Mezapishtës në studimin e tij "Une Probleme de istoriei limbii Albaneze" ( Studii i cercet ri lingvistice 1959:. 10,527-560, esp 555), ku dhe disa nga trajtimet tona aty përputhen.

Edhe se çështja frigje na merr përtej qëllimit të këtij studimi, të interesuarit tani duhet të konsultohen më tej (ad A & M 76) në gazetat e fundit të Haas në Die Sprache dhe Linguistique balkanique .

Duke marrë pika të veçanta në A & M: (§ 3.1) poashtu edhe Çabej (fq. 555) e ka vrejtur këtë, ( 3.3)

Çabej nxjerr aty se:

= BALIAS =

= Balakriaihi =

= Bálakros = nga Plini,

= Balisca la vitis = e nga Puja =dialecte

= Bálaku = krejtë afër fjalës shqipe;

= Balosh = term ( për kuajt dhe kafshët me një ballin, balush te bardhë në ball).

Në anën tjetër, de Simone ( 1962:67.36-52) e lexon fjalën;

= Balles=

= Balle = si (Illyr.)

= Diteius =

= Poteius =

= Ateia= etj, në formë) ku ai lidh fjalën;

= Bales = me Bal = si me fjalën;

="Balásh"= dhe ai thotë se, fjalën mezape;

= Balasiiri= që do thotë ( Lat.hi =shëndet, tungjat jeta.(shq.) nuk duhet me ngatrrua me fjalën;

= Bálakros= .

Por, lidhja e këtyre formave te drejtpërdrejta me fjalën;

= Balásh= është e pamujtun, e pasaktë, për arsye se:

= (- l -) vjen nga *( - LC -) dhe jo nga * (-VlV-) ose nga * (- l -) (§ 3.4)

Haas ( Mess. Stud . 144) parashtron për fjalën;

= Bije= * =(BH- l)= por që nuk mund të jetë kjo sepse, përndryshe do të jepte;

= Byjë= si tek

= Bolles= dhe

= Bili= (v) në të vërtetë pasqyrohet si; = BH (-l -) (-i-) -= që Haas supozon në faqen; (f. 28, 41, 131, 142-144), dhe atëherë ne duhet të braktisim ekuacionin shqiptar.

Mbi fjalën =Bir = Pisani ( 1959:64.170 n 1), sipas E. Risch shënjat;

ku -f-it primare ia lidh me sekondare (-f-) =Lius= dhe =Putlo= mbarue =puer = pastaj vien =socer= pra këtu duhet të mbështetet një paralele;

=Lius= dhe * =putlo= - rimodeluar për "puer" "socer" , këtu mund të jetë një paralele për të mbështetur;

="bi" = "bir" . (§ 3.5)

Në qoftë se sugjerimi për;

= delme 'dele' me emër të;

= Dalmacisë = është i shëndoshë, atëherë sugjerimi im bie poshtë. (§ 3.10)

Nëse nga shqipja;

=Mez= vërtetë i bashkohet baskes,

=Mando= 'mushkë', siç e thotë Bari ( Hymje 57) atëherë këto shkojnë me (-r -) prapashtesë më sipër.

Bari gjithashtu e kupton këtu si (-h-)+ardhi=Hardhi=

=Ardhi=Hardhí=(Grapevine) që në Baske kemi;

=Ardao= 'verë' dhe ;

=bisht'= në Baske ;

=buztan= ( 3.13)

Shpresoj që në një rast tjetër te perfundojmi me =mjegullë=.(§ 3.14)

Çabej sjellë "Nde" "in" por jo të tjera. (§ 3.16) fjalë përkatëse në aspektin krahasues të diskutimit me;

= atavetes = dhe

= sivjet = që tani na del Mikene

= za-we-te = (në krahasim me

= pe-ru-si-nwa = PY Ma 225)

= kjawetes= 'këtë vit' sipas Palmer dhe Killen ( Nestor 240 [Mars, 1963]), dhe

= 85-u-te= , e cila nuk do të jetë *

= sjawetes= , si Palmer e do sipas Killenit ( Nestor 258).

Në fjalen Mikene * =(-kj-)= dhe * =(-tj-)= ndoshta do të japë të njëjtin rezultat në këtë rast. (§ 3.19) Krahe ( 1959:64.248) e sheh këtu si prapashtesë Mezape (- o-) , parë edhe në =alzanaidihi= ((Genèse).

Kjo pastaj mund të krahasohet me shqipen në shumës (- z -). (§ 3.24)

Çabej, gjithashtu, nxjerr këtë ekuacion. (§ 4.3)

Çabej pyet veten nëse

= veinan = a mos duhëj krahasuar me Lith.

= víenas= ?

Vini re se Haas (Mess. Stud 37 dhe 221.) vazhdon rindërtimin e papranueshëm të shqipës

= vete = si *

= (-s e-ti -)= duke sugjeruar një krahasim me mezapike

= vetai = "ihr selbst".

Kalimthi, ia vlen për të respektuar se Haas (f. 95) ai bën një identifikim dhe rindërtim Mezapik që është mendje e një linje të re të mendimit.

Ai përkthen fjalën =Aran= si 'illam' (kontrast A & M § 3.1) dhe krahason me Umbriane =Oro= - dhe kjo mund ose nuk mund të jetë kështu.

Edhe këtu (dhe përsëri në p. 177) Haas përkthen =Ennan= si ='illam'= rindërtuar mbi (-en-) (-m-) dhe e krahason me fjalen greke = Enh= 'jenen" më Latine =ENIM= .

Nëse është kështu, kjo formë e njëjtë e rikonstruktuar do të mbroje fjalën shqipe =Nje= dhe kuptimi nuk është shumë larg.

Gjithashtu Haas, (46 ff.), gjen fjalën

= graiva= apo

= graibia= (- f -) (një festë në Tarentum)në ( B.1.43) ai sheh =grahis damatria= *

= (-gr s-) =

= grau = (Haas, op . cit. 142 > (-i-), sugjeron në shqipe

= (-gr-) shumësin për

= Gruan= 'grua'.

Në këtë fjalë të fundit, shih HAMP ( KZ 1960:76.276).(§ 4.6)

Unë jam i kënaqur të shoh se Haas pajtohet (f. 184-185) me mua (perpos për disa detaje në të cilën unë jam i paqartë) mbi zhvillimet e "gutturals." Reflekset e ndara tregojnë për labiovelare (f. 185-187) dhe dentale rrjedhin nga palatalet (f. 188) që janë një tregues i shqipes, por shembujt që mbështesim janë ende të pamjaftueshme.

Në këtë çështje, shih edhe diskutimin e ideve të Cimochowskit e tjerëve.

Diskutimi i Haasit që, nga labiovelare në (Ling. Posn . (1953:4.78-80) më duket mua jobindëse në krahasim me punën e tij të mëvonshëm.

Më tej, Bari ( LS 9-14) diskuton mbi grupin Satem, (ul m) ku të gjithë shembujt e tij për ilirishtën Centum karakteristika (f. 11) janë të dyshimta, siç është trajtimi i tij me -kr- .

Vëzhgimet e mësipërme mbi pyetjen ilire. Popoviq (f. 21-22) ku ai në thelb ndjek Bari për ilirishten -m-Centum .

Çështje supozuar e palatatalizimit të labiovelares në trake shkon përtej diskutimit tonë.

S. Josifovi "Nova mi ljenja o indoevropskim jezi kim supstratima na Balkanu " Godi njak Filozofskog Fakulteta u Novom Sadu 1959:4.97-115) komenton veprat e Budimir nga vitit 1950 dhe 1956 në "Pelasti," dhe nga Pavlovi ( 1957 dhe 1958) mbi substratin e Mesdheut në Ballkan.

Shumica e tyre janë të panevojshme këtu, por Budimir në (f. 99) duhej ta ndante =Kohe= nga se <* (-k w si-), të cilat i lidh me =Esati=, =ESNO=, =kosa= , =xainw=, =xew=, =xoanon=.

Budimir: "Kështu shqipja ka ruajtur karakterin shpërthyes të gutturaleve qiellzor për një kohë të gjatë që nuk është rasti me të tjera gjuhë të dialekteve sateme, dhe përveç saj, velaret e dallueshme dhe labiovelaret në kundërdallim gjuhët sateme."

Kjo mund të jetë kështu, por, unë nuk e shoh se si kjo deklaratë vjen e natyrshëm nga konteksti ?

(§ 4.7)

Në =haiva y ias= (f. 89), shih de Simone, (Si 1960:65.31-34.)

Fjala fantome =ana= bien tani, largë; (shih L. Ognenova, Studia në honorem (D. Deev 333-341 (Sofje, 1958)

= K (uri) e bohqh = ''Anna" = , dhe E. Çabej ( BShkSh 1957:2.122-126 ,) e përshtatshme dhe e raportuar nga M. Lamberc, Südostforschungen 1959:18.402-403) =ana [b] ohqh ' I (h) s (ou) K (u) r (ie)=.

Përveç formave që i kam diskutuar, Çabej (f. 555) ka propozuar edhe ekuacionet e mëposhtme:

= MEDUMA= (emri i vendit) =

= i-MJE= (t) =ME=(e cila, megjithatë, duhej të theksohet thjesht një derivat produktiv i grimcave),

= tabaras , tabarra 'prifti,-ess= ()?' =

parafjalë shqipe (fosile) -të- dhe rrënja/

= bar =(mos)=(ma) =kos= '(?)

= (ai min) kos (?) =si quis= 'kush'?

(kush quhesh=si quet emni )? nga *Kreksi*

Shumica e këtyre formave mezapike janë ende të interpretimit tejet të pasigurt, të konsultoheni tek Haas për më shumë detaje, Çabej gjithashtu sugjeron dialektin Kalabrez

= Menna Minna ="MEND" shqipe".(amel)

Për shkrimin në Salentine, G. Rohlfs ( Die Sprache 1959:5.173-175) ka propozuar një etimologji Mezape * =squèros= për fjalën "ndryshku" dhe e vë këtë në lidhje me shqipen =hirrë= "Käsewasser."

10. Ne kemi ardhur tani deri këtu që ti shohim propozimet në lidhje me marrëdhëniet ndërmjet grupeve të tjera indo-evropiane dhe shqipes. Materiali do të kalojë së shpejti në shqyrtim.

M. Durante: ("Etrusco e lingue balcaniche," Annali ... Napoli 1961:3.59-77) ka disa implikime të rrezikshme të lidhura me disa vëzhgime në gjuhën shqipe të cilat nuk më bindin mua.

Është e përshtatshëme këtu tani për të riprodhuar nën grupin e indo-europianve nga Georgievi; ( Issledovanija 282-283):

Veri: Baltik-sllavo-gjermanike, ndoshta Tokarian;

Perendim: Italic-kelt, Venetic, ilir

Qendrore: Greqisht, dako-Mysian (duke i përfshirë Shqiptarët), indo-iraniane, Phrygian-armene, trake, Pelazge,

Jug: Hitejtë-Luwian, etrusk

Përveç shumë pikave të debatueshme që bien jashtë objektit të këtij punimi, nga që shqipja i takon grupit më të madh, ka shumë pak për të thënë rreth problemeve të rëndësishme. Nëse një gjë është e qartë për mua, është se, nuk ka marrëdhënie të veçanta nëse ka ende propozime për italic, kelt, apo anadollak. Por në këtë fushë çdo gjë mund të ndodhë.

11. Nga mënyra se si të orientohemi, ti përmbledhim çështjet e hapura njëherë dhe ti korrigjojmi disa detaje te pasqarume, ne tani do ti marrim në konsideratë çështjet e trajtuara në Porzig e Gliederung .

Së pari, disa korrigjime:

= Dore =

='dora' =(f. 187), - =ceir = , etj, janë marrë përsëri në * ='greifen'=

=e saj, dmth, *

= (-saj-s -)=, natyrisht, në dritën e Hititve paraformoj diçka si *

= h sr = (fem. në gjuhën shqipe <pl. vjetër neut.?).

Rikonstruksionet e dukshme për gjuhën shqipe janë (-sg-)

= Dore <*

= (-h (s) r- ), pl.

= duar= <* (-h (s)-) zgjidhja (C-rrjedha).

Një alternativë, ruajtjen konsideratat gjinore së bashku me formën formale;

= Dore (fem). <(Analogji formë të klasit) * paanshëm *

= (-h (s) r-u- )=(në simbolet e Joklit) *

= (- h (s) r-om-)= , tematikuar nga *

= ( -h sr- )=;

= duar =<*= dor *

= gera <* =(-gh (s) ra-)=Gra .

= zjarr= (f. 163) 'zjarr' rrjedh nga një (-n-) formë-prapashtese, dhe është barazim me

Skt. =(-gh á m-) = «Glut, Hitze", por siç e kam treguar në një prezantim të kohëve të fundit me gojë, kjo nuk është një lekseme e veçantë, por më tepër një -n- i vjetër shumësi me prapashtesën në lidhje suppletive me;

= (-sg-).

= Zjarm= .

= Mjal-TE = (f. 203), është një rast interesant ku studimi i kujdesun i dialekteve paguhet mirë.

Në disa fshatra të Greqisë që tregojnë kontrastin, dhe në reflekset e disa kolonive të Italisë, ne gjejmë atje

=mjáltë= 'mjaltë', në kontrast me;

=BA- të= 'baltë'.

Kështu që, i pari nuk është në origjinale,

="ba-të" =shifet se merrë n'thué... edhe se e ka humbur një zanore nga fikët, nga ana tjetër, (-l-) (jo ortografik me;

=dy (-ll- ) duhet të vijë nga një grup i vjetër, dhe * duhej të ishin këta dy (-ll-) kjo është e vetmja mundësi.

Etimologjia ="mjaltë"= pra është fjalë latine e jo indo-evropiane.

Kështu që shqipja këtu shkon me: Balto-sllave, Tochariane dhe ariane.

Në aspektin kulturor është një fitim me interes, kur ne kujtojmë se Jokl ( Linguistisch-kulturhistorische Untersuchungen aus dem Bereiche des Albanischen 289-296 [Berlin, 1923]), ka gjurmuar fjalën;

=Bletë= 'bletë' në latinishte *

=Mell tum= .

Për "të rrahur" dike= (f. 204-205) së bashku me lat. =feri= , =berja= (sk) ,

Lith. =bar (i) ù =, leton.

= ba u = ,

= borj = , ka të ngjarë që ne duhet të parashtrojmi fjalën shqipe;

= Bie= <*në;

= b (h) erj=

= Berj = me:

= Bie= 'kryer' <* =b (h) er=

= Bher=

===========================

*12.) Për "të rrahur" dike= (f. 204-205) së bashku me lat. =feri=.

= berja= (sk) , Lith.

= bar (i) ù =, leton.

= ba u = , =borj = ka të ngjarë që ne duhet të parashtrojmi fjalën shqipe;

= Bie= <*në;

= (-b (h) erj-)=

= Berj = me:

= Bie= 'kryer' <*

=(-b (h) er-)=

= Bher=

Mendoj se fjala shqipe dialektore duket me e dallueshme; *(Kreksi)

=Bjeri=Bini=?

Ra prej =Bjeshke=Bjeshk=Bje=

u- Bajt nga qyteti ne fshat( vajti)

ku-Vajti nga fshati ne qytet(u bajt)

= Bje= prej lisi

= Bjeri= kitares, (*Kreksi)

Definicioni nga Kreksi*

Per mendimin tim, fjala Bie spjegon ramjen, ardhjen e nje gjeje kah nga lartë poshtë=ramja=ardhja=do thotë shkurt:

=Bie=Vjen

=B=V

=Vien=Bjen

Ta degjojmi se si tingllon;

=Bjen dardha prej dege kah unë=

=Vjen dardha prej dege kah unë=

Tani për disa çështje më të përgjithshme:

Fati i kuptimit të rrokjeve (f. 66-68) është një problem shqetësues.

Është aqë e vështirë vetëm se për të vendosur faktet.

Për fat të keq, artikulli i SE Mann për këtë temë ( Lg . 1941:17.23) është i saktë ose bindës vetëm sikur e njëjta zgjidhje të ishte propozuar shumë vite para tij. Pyetja duhet tërësisht të ndryshohet, por ne do të bënim mirë që të fillojmi nga Jokli ( Die Sprache 1963:9.120-122).

Në çështjen të guturaleve (pp 72-76), unë kam deklaruar tashmë qëndrimin tim në A & M (shih më lart), shih gjithashtu Jokl, Die Sprache 1963:9.123-127.

Në kl (f. 75) të ashtuquajturës Grenzdialekte, shih HAMP, KZ 1960:76.275-280 dhe më lart.

Mbi dhëmboret-plus-dhamoret (f. 76-78), shënja (-tt-) dhe iraniane (-st-) pikësuar mbi * (-tst-) (që ne e shohim në Hitite), shih gjithashtu A. Meillet, Dialectes indoeuropéens

60. Greqisht (-er-) dhe Balto-sllave (-st-) pikësuar mbi * (-tst-) ,

sipas Meillet, (-op-). -(-cit-).

61. Italic, kelt, dhe gjermanike;

megjithatë, pjesa (-ss-) (e cila mund të vijë nga një ndërmjetësim * (-ts- ).

Porzig referohet (f. 77) të Lücke unserer Kenntnis beim Armenischen und Albanischen." Meillet (f. 57), megjithatë, ka (-st-) për gjuhën shqipe, ilire, trake, dhe Frigjiane.

E vërteta është se, shqipja tregon një të sotme (-s-)

=Pasë= 'kishte" "pjesmarrë" "besë" 'besim', "besnikëri) shih HAMP, (KZ 1961:77.252-253.) ndoshta vjenë nga ndonjë afrikatë grykor * (-ts-) ?.

Shqipja ruan shumë suppletione interesante të vjetra në sistemin rrjedhim folje në mesin e tyre

=sit=, "se", 'gënjeshtër' (këto të fundit janë të shquara si pika te dobëta në Ballkan), dhe "gjykojnë", këtu situata është ndryshe nga Balto-sllave , gjermanike dhe latine (Porzig, 91-92).

Porzig bën një numër të ekuacioneve greke (f. 177-179), të cilat kërkojnë komente:.

=Hom =Odmh= =Att= =Osmh= :

= Ame=

= 'erë'= është shumë e paqartë të ishte e sigurtë;

= kapno= : kem

= k epnos= . do të ishte në një marrëdhënie të paqartë;

= koilo= : =thellë= (jo thelë ).

Çfarë ka të veçantë në lidhje me * (-n-) e ?

= ufainw= :

= venj ? ="endje"=

= (-marh-)= Marr =

= 'take'= është e dyshimtë.

Pse i duhet =Alfi : =ELB= "elb" të <* =(-e-)= bardhë'?

=Dhmo= : =dhjamë= 'yndyrë' nuk është një zgjidhje e saktë në vocalism.

= Xen= -f ov- :

= huaj= i huaj' (-j-)

= jo -huai =

= Dorpon= :

= Darke= "darka" gjithashtu përfshin

= Drekë= 'mesditë =(vakt) =(turqizem) "(në ablaut), dhe unë mendoj se kjo është që të barazohet ndryshe pashpjegueshme,

Bretonet i thonë;

= Dibrit =

= Dribi = 'hamë, ngrejmi,

(Greko-armen-) Shqip;

= ândërrë =

= ëndërr = është një arkaizëm, dhe në këtë mënyrë nondiagnostic, si shumë sende të tjera më sipër.

Porzig (f. 179) vë në dukje se kur disa nëngrupe tjera të përfshira në një ekuacion, grek apo Balto-sllave gjithmonë kanë.

= Zâ= 'zëri' (f. 180) Balto-sllave dhe Armene,

= djathë= 'djathë' (

= dithë= është e huaj, ( 1962:67.144), me Indic Balto-sllave është një krahasim i mirë, por të tjerët në faqet 180-181 janë të parëndësishëm.

= (h) yll= 'yll' nuk mund të përdoret si provë, është ende e paqarte si;

= mjekrë= 'mjekrat' ka një të përkryer të rregullt (-k- ), dhe në këtë mënyrë nuk do të thotë asgjë (shih KZ 1960:76.275-280).

Për Porzig (f. 181) shqipja e folur në pjesen Lindore në Ballkan është indo-evropiane dhe shkon me greqishten dhe sidomos me Balto-sllave.

Në pjesen Perëndimore indo-evropiane ajo është menduar të jetë i lidhur vetëm me ilir.

. 12 Meillet (f. 109-113) përmbledh shpërndarjet e ( - ju -) paraqet aty se në greke dhe indo-iraniane kanë (- y e / o -);

Balto-sllave dhe armene kanë =(- y e / o )-= për foljet që rrjedhin nga gjermanike dhe Italo-kelte kanë (- yo -), pothuajse barazojnë jashtë për të dy llojet foljeve.

Në avant-propozimeve për edicionin e ribotuar (f. 14), Meillet shton shqiptaret së fundit.

Ai pohon në mënyrë të gabuar (fq. 17) se * =pr wo -= është e kufizuar në indo-iraniane dhe sllave; kurse në shqipe

= i-parë= 'parë'.

Një tjetër grup në marrëdhënje (Skt.

= dáhati= ,

Lith. = Degu= p.sh. në shqip;

= djeg= 'djeg') është ndoshta shumë e zakonshme që të jetë e rëndësishme.

Për fjalorin e Meillet-së (i cili përfshin Balto-sllave), ne mund të shtojmi

= grurë= 'grurë' (f. 18),

= shat= 'hoe' (f. 21), dhe

= ment= (modale negativ;. fq 23).

Nuk ka dëshmi shumë pozitive këtu, këto janë mbajtjet kryesore.

Ndoshta rëndësi të konsiderueshme janë dy tipare në vijim.

Baltik dhe sllave nuk kanë përsëritje të përsosur, gjendjen arkaik të punëve (Meillet 104-107); shqiptar është dakort. Balto-sllave gjithashtu tregon një aorist vjetër indikativ, por një pjesorja aktive nga të përsosur, gjermanike, kelt, dhe Italic kanë të grupuara në aorist vjetër dhe të përsosur.

Këtu shqipja duket se bien dakord mbi një bazë të hollë me Balto-sllave.

Në mënyra të errëta ne mund të shohim marrëveshje në =mora= 'u': =Marrë= marreé, lashë 'la': Lene , Erdha 'erdhi': ardhurë , hëngerë 'ngrënë': ngrënë .

Shqipja është veçanërisht e pasur me dhe kjo i takon një diskutimi të gjatë - shumë të gjatë për këtë herë - të rolit të klasës së gjatë në gjuhën shqipe, një diskutim që Jokl ( 1916:37.90-122) vetëm u hap dhe nuk arriti të të parë në çështjet e saj të gjera kryesore.

Një diskutim të tillë do ta gjeni me një bazë të re në studimet e Kuryowicz. -it.

. 13. FBJ Kuiper ( Annali Napoli 1960:2.159-164) ka treguar se,

= (-op q tiy-)= 'thotë se'= është rrënja e pranishme (-q -) në supletion me =(-q ah -)=.

Unë mendoj se, ne duhet të braktisim ekuacionin e vjetër me Latin (-c- nseo-) (për shumë arsye të tjera) dhe fjalën shqipe;

= Thom = (thotë)= (3 SG.),

=AOR THA = së bashku me këto.

Ajo që ka qenë kurrë sjellë në mënyrë adekuate nga është fakti se në qoftë se thom

= 'them' është *

= (-k- (n) LSI = (e cila mund të jetë), thotë nuk mund të jetë *

= (-k (n) rr ...-), e cila duhet të japë *

= thoshtë= . qëë nga *

= (- k n (s) (-t-) ... do të japë *

= thând= (ose ndoshta * (-se-) ), ne duhet të parashtrojmi *

= (-k-Ti )=për (3 SG).

14 Një artikull shumë i rëndësishëm është shfaqur kohët e fundit, e cila na lehtëson në masë të madhe të detyrës së ekspozitës që përndryshe do të thirret për të sjellë së bashku më parë literaturë shumë të shpërndara, që është artikull pas vdekjes gjatë e Jokl, "Die Verwandtschaftsverhaltnisse des Albanischen zu den ubrigen indogermanischen Sprachen "( Die Sprache 1963:9.113-156), e cila ishte vendosur vetëm pak vite më parë në mesin e Joklit Nachlass, tani e vendosur në Bibliotekën Kombëtare të Vjenës, në draftin origjinal në Gabelsberger, stenografi.

Ky artikull përcakton zhvillimet dalluese fonologjike të gjuhës shqipe nga gjuhët indo-evropiane për nga pikëpamja e asaj që është e ndarë edhe me grupe të tjera (pp 116-129); për nga karakteristikat morfologjike të ngjashme (f. 129-148); dhe ngjashmërive leksikore tê saj (f. 148-156).

Nuk ka hapësirë këtu për të kritikuar Joklin në detaje, dhe kam ndërmend të marrin në konsideratë pikat më interesante në një rast tjetër. Për më tepër, disa kanë qenë të trajtuar në mënyrë implicite në diskutimin e mësipërm, më në fund, pasi artikulli i Joklit është rreth dyzet vjet i vjetër, nuk duhet të jetë çudi që edhe në të neglizhuar kështu një fushë me shumë gjera si qështja e gjuhës shqipe, tani thjesht bien larg, zënë nga hulumtimet më të fundit ku disa prej të cilave pasqyrohen në faqet e mëparshme.

Në thelb, paraqitja e Joklit vuan nga dy defekte teknike me standardet aktuale: një qasje atomistike të te dhënave, dhe një dështim për të dalluar tiparet konservative nga risitë.

Unë do të merrem me rezultatet e Joklit me saktësi që është në përputhje me qartësi.

15. Jokli përmbledh rezultatet e tij fonologjike (f. 129), duke deklaruar se, ato përshtaten mirë me një përkatësi evropiane të Veriut, veçanërisht me Balto-sllave.

Konsiderohet mendimi i Joklit se, gjuha shqipe shkon më afër me Balto-sllave, shpesh mbi bazën e dëshmive të qarta, është e njohur nga publikime të ndryshme të tij për këtë, shih edhe seksionet perkatëse të Porzig e të Gliederungit.

Unë kam shprehur edhe në shtyp pajtimin tim me Joklin në këtë në masën që një opinion i qartë mund të mbahet në këtë fazë të njohurive tona. Megjithatë, provat fonologjike tani në fjalë mezi arrijn të mbështesin këtë, pa marrë parasysh sa i saktë mendimi mund të jetë.

Ngatrrimi i shqipes * (-o-) * dhe i një , (-e-)-je * (-me-) * =më parë= drift fonetik (-i-) * për të (-o-) , trajtimin e * (- i-) *(- ou-) (-o-) , dhe ndryshimi i * (-s-) janë të gjitha shumë të izoluara nga struktura (perthekimi) "struka" (si paraqitet) dhe shumë si ngjarje që të lidhen shqipen në mënyrë të qartë me çdo grup prej dialekteve, ata thjesht bëjnë përjashtime të caktuara të parëndësishëme e të mundshme.

"Helle Färbung" lidhur me * -> =ri= vërtetë nuk përputhen me Balto-sllave as kelte qoftë në shpërndarjen alophonike ose në mënyrë të detajuar fonetik pa një konsiderat të madhe mbështetëse.

Ndoshta në fund të fundit duke i permirsuar këto pretendime, për momentin unë nuk shoh asnjë shterngim e lidhje fonologjike në formën e një risi të strukturuar të përbashkët me një grup tjetër indo-evropiane.

16. Përfundimet e paraqitura (f. 147-148) për morfologjinë bëjnë pretendime të ngjajshme.

Ne do të hulumtojmi këtu vetëm korrespondencat që përfshijnë gjuhët Balto-sllave, që nuk do të thotë se, në një rishqyrtim të plotë të problemit që ne nuk mund të gjejmi tiparet më thelbësore të ndara që përfshijnë grupe të tjera ne rreth të ngusht.

Përemrat personale, janë karakteristika që janë më të vështira për ti vlerësuar në distancë të tillë rindërtuese.

Përdorimi i aktiv plus refleksi për një pasiv nuk është mjaft paralele në Balto-sllave dhe gjuhën shqipe (ku është e kufizuar nga koha), por, në qoftë se me vend, se dhe sintaksa e adoleshencës e numrave dhe ndoshta kombinimi i pyetësor dhe përemrat demonstrative duken kandidatë të mirë për origjinën me shperndarje.

Kjo lë të mundshme artikujve të përbashkëta në mënyrë unike: diminutive në (-l- + - o-, (- t o-) në ethnica, ndryshimi ne (- ti-) dhe ( - t-) (një mundësi e dobët), (-nouns-) verbale në (- g -) dhe ( - es + ) , dhe mbiemra të mesëm në (- usto ).

Duke pasur parasysh se shumë nga këto thirrje për kërkim diskutimi që mund të mos qëndrojnë mirë në të gjitha rastet, kjo është thuajse një listë mbresëlënëse.

Për më tepër, pikëpamjet tona të indo-evropiane kanë ndryshuar në masë të madhe që nga Jokli dhe vetëm një rishqyrtim të plotë ab initio mund të marrë në konsideratë të duhur për këtë.

Në mënyrë të qartë, e gjithë çështja mbetet plotësisht e hapur.

Por ndoshta ne kemi qenë në gjendje për të pastruar një terren të vogël.

17. Për lehtësi, dhe me anë të përmbledhur nga fushat kryesore të mbuluara, një selektive Bibliografia është e bashkangjitur.

=================================

=================================

* Vini Ré, ju lutemi:

*nën simbolin (*) janë shtesa nga Kreksi

*1.) =(g-rumull-im(rrumullak, tub, (gru-mull-llami) gegnishtja

=lym (llom)=llam, sllomit-sllomitje, thyerje, mbetjet e sllomitjes nxjerrin-llom=s'llomit=thy... *(Kreksi)

=Emnin si e pate, kush quhesh ti ?

=ai min) kos (?) =si quis= 'kush'?.(kush quhesh=si e ke emrin )? nga *Kreksi*

================================

*2.) =(g-rumull-im(rrumullak, tub, (gru-mull-llami) gegnishtja lym (llom)=llam, sllomit-sllomitje, thyerje, mbetjet e sllomitjes nxjerrin-llom=s'llomit=thy... , (kreksi)

================================

*3.) =llom* =Sllomiti (sll.): (g-rumull-im (rrumullak, tub, (gru-mull-llami) gegnishtja =lym (llom)=llam, sllomit-sllomitje=thyerje, mbetjet e sllomitjes nxjerrin-llom=s'llomit=thy...

Sido te rrokim, fjala =llom/llomit/pist/ janë balto-sllave. (shtesa nga Kreksi)

================================

*4.) Ruche=la ruche, sipas mendimit tim është i njëjti kuptim me; "Rovina" =Duba-Rovina= Germina e thellë, kur dihet se banorët e Dubrovnikut të hershëm pasi u sulmuan nga sllavet ata gjeten strehim më tej buzë detit në këtë Germinë të thellë që ngjan si një kosh bletësh nga latinishtja ("Ruche"=(roche(gurishte) jo por; hoje bletësh, pra në kuptimin e fjalës emri =Ragus= spjegohet në dy gjuhë, =Ra=të ram, te zbritur, të zhvendosurit në =Gus-h= balto-sllave, "zadushenje", pashtu si edhe "guza" =guz=(zorr=zuz=guz=guzim/guxim, me pas zuz/xux/zuz/guz ) Mendoj se grrklan/gerrklan i pergjigjet fjales Gusha =fyti, gryka, ra n'gush't =ra n'gusht, në një ngushticë, "kanë ra si n'grykë t'fytit" n'gusht=nguhtim, n'fyt, n'grrklan, gryka, qafa, në një Germin, N'rush" te ram si në hoje bletësh...)*(shtesa nga Kreksi)

=================================

*5.) 7. Pra, shtrohet pyetja se, ku ishin shqiptarët para se të vinin sllavët në Ballkan ?

Bari e diskuton këtë (LS 28-29). Sheliev mendon se, sllavët u takuan në Shqipëri në kohën romake.

Ai tregon qartë se, territori shqiptar ishte i ekspozuar prej sllavëve në Mesjetë, vetëm rajoni qendror kishte mbetur i ndijshëm nga toponimet sllave, ndoshta ishte ky një përqendrim i shpejtë nga shqiptarët.

==================================

*6.) Sipas mendimit tim, kronologjia e sllavëve dhe shqiptarëve në Shqipëri nuk është e sigurt.

Bari ( Hymje 77) konsideron humbjen e intervokalit të shprehur (-c- ) në gjuhën shqipe si post-sllave, sipas Jokl ( 1926:44.37 ff.).

Kjo shpjegohet me këta shembuj;

=Shkinikë =Shkinia=

=To-shkini-kë= ndërhyrje nga gjuha bullgare ?

=Shkini-k=shkinikto ?

=Skini=shkini, shkyrje, ndarje(dé-shiru-r)

=To-Skini=

=to-Skni=Toshkni

=To-Sk-r-i=

=Toskni=

=To-Shk-ni-ja=to=ata, (vo)=(Là)=latine si e shofim edhe tek emri=Bullgaria;

=Bullgaria= <La-B-ria=(La-b-rija)=ndërhyrje përmes gjuhës latine;

=LaB-ullga-ria=(-ullga-zhduket) mbetet rrokja latine; (-ria- -La-);

=La-B-rija=

= Lab'e'rija = La+B+ria=Labri=

= Laberija = nga emri;

= Bullgaria =

= Sclavinica= Esklavoni=Shklavoni=; etimologjia rishfaqet në mënyrë të qartë në mjediset greke si;

= (-k- Erite = në tjetër gjuhë " (greke).

= Kerit-to =

= To-kerit =

= To-kerite =To-Skerite=

=================================================

*7.) Por edhe këtu mund të ketë pasur një etimologji Latinë së pari në;

= Labërija (

= La-Berija=)

= Beria =në jug ka Tosk (- r -)

= To-Sk-r-ija =

= Tosknija =

= to-Skinija = (-r=n)

= Sknija= nga intervokali (- w -) dhe metateza sllave (-la -) por ne mund të parashtrojmi një radhitje për ndodhjen e tyre.

=================================================

*8.)Skok e sheh kështu Durrësin:

= Durrës nga

= Durrazzo= <

= Dra= <

= Dyrrachium =(por vini re *

= DU = është e nevojshme ).

Megjithatë, para-serbe duhej të ketë theksin

= Dra= që në rrokjen e dytë ? Me siguri kjo ka ardhur permes pushtimeve Normane kur dihet se;

= Drakar= quheshin anijet e tyre te njohura "wikinge" por thirreshin edhe =

= Drak= dhe nga kjo =Drak= vjenë emri i Durrësit për sllavët që e quajten;

= Draç= nga;

= Draç-ari=

= Drakar=skandinave.

Për më tepër, për ti bërë gjërat edhe më të pezmatuara, Cimochowski (. Ling. Posn 1960:8.133-145) parashtron për;

= Durrësin= diçka tjetër; në vendë

= Durracion= ai gjen këtu,

= Durakhi,= e ka marrë prej gjuhës ilire nga fjala

= Duraktu=

= Durak- t- (-u -)= (pastaj (-o-) (-a-) ) *

= Durrës)> *

= Dúrrëc (e)= > Dures, kjo zgjeron dhe mpreh llogarinë e referuar më lart nga Çabejt të këtyre emrave.

Ndoshta kjo do ju dukej naive të kërkohët aqë thellë në këto zonat e popullsive të pathyeshme për për tu njohur me gjendjen e tyre aqë te familiarizuar të Ballkanit.

Mbi gjendjen e sotme unë nuk mund të pranojë në pergjithësi njëren nga zgjidhjet e pezmatuara këtu më-sipër, as nuk mund ta refuzojë tërësisht një zgjidhje tjetër qoftë si edhe e gabuar.

============================================

*9.) Një përmirësim i Barit i paraqitjes së emrit të lumit

= Bojana ( LS 29) parashtruar nga Tit-Livi :

= Barbanna = me një formë *

= Bar-anna =(vini re se

= Berati =

= Beligrat= e ka humbur (-g-) në e saj sllave )

= Bar-anna

= Borjan ( n) (me miratime sllave) *

= Bojana= (në shqipe, cf.

= Ujë- = uji =

Këtu kemi të gjitha ndryshimet dhe shpjegohen me rregulla të njohura, mirëpo nuk ka kronologji të qartë.

Natyrisht se, në çdo rast ne nuk mund të dëshmojmi për shqiptarët kurrë se ata nuk i paraprijnë sllavët.

==================================

*10.) Kjo shpjegohet me këta shembuj në teori;

=Shkinikë =Shkinia =(ne kuptimin jo etnik por fetar =ortodoksia=katolikia=Kaurria=Shkinia, pra, nuk ka patur asnjehere etni as komb me emrin as;

=Shkinia=

= Kaurria=

= To-shkini-kë = ndërhyrje nga gjuha bullgare ?

= Shkini-k=

= Skini=

= To-Skini=

= to-Skni=

= To-Sk-r-i =

= Toskni =

= To-Sknija =to=(vo)=(Là)=latine si e shofim edhe tek emri:

= Bullgaria;njesoj si:

= Bizantia =Vizantia, apo;

= Bitolja =Vitolija=(Vitolina=Manastiri)

= Bullgaria= <La-B-ria=(La-b-rija)=ndërhyrje përmes gjuhës latine;

= LaB -(ullga) -ria =(-ullga-)zhduket) mbetet rrokja latine (-ria-) (-La-)+B=;

= La-B-rija =

= Lab'e'rija =La+B+ria=Labria=

= Laberija =nga emri;

= Bullgaria =

= Sclavinica = ; etimologjia rishfaqet në mënyrë të qartë në mjediset greke si;

= (-k- Erite ) =në tjetër gjuhë " (greke).

= Kerite=To-Shkrite =

= Srite =

= To-Skrit =

= To-Shrit =

= Toskrit = për arsyeje se; gerrma (-E- ) u kopjua horizantalishte dhe lexohej si;

= Ш=SH"=E(horizantale) kurse per latinishte është "-E bëhët: Ш="Sh" dhe këtu ndodhi ngatrrimi;

=E-pir (ne çirilice)=Sh-i-PN-i= ShipИi/Shipri=

*E e kthyër pastaj në horizantale (-ш-) e barabart me -SH- shqipe, psh;

=EПИP=mund të shëndrrohet lehtë në; =SHiPN-i

=ШiPИi=EPIR=E=kuptohet si (-sh-) P= që kuptohej si R=bëhët si=(-r-)=И=që ishte -i- kuptohet si -N=i.

Mendoj se, të gjitha këto ngatrrime erdhen nga një shtres arumune gjysëm e arsimuar që nuk njhshin sa duhej

rregullat e shkrimeve në çirilice, kështu vepruan edhe me gjermanishten, duke e perkthyer në një sllavishte të dobët ku pastaj mbeti edhe tek rumunishtja një gjuhë gjysmë gjermane me lakime poashtu të mbrapshta balto-sllave.(lexo piken N°22.°)E. Westh Neuhard-it në: (Scando-Slavica 1959:5.52-63), "duke treguar se, këto komponimet sllave janë kalke të një gjermanishtes të ndërtuar mbi një bazë të hollë trashëgimi sllavë, për më tepër, ato kalke duket se janë pasqyrime të mbështetura mbi një burim letrarë të arsimuar ose të alfabetizuar pra, kjo ndërhyrje e dobët kozmopolite e kulturës gjermane në rumune nuk ka hyrë në kontakte me nivelin popullor drejtë per së drejti por vetem se permes një kontakti letrarë nga një aristokraci e arsimume sadopak që njihte alfabetin gjerman, (sigurishtë se, nga një kopjim i dobët nga këto forma te reja hyjnë edhe forma të gjuhëve balto-sllave me një ndryshim të hollë ku prej gjuhës gjermane kalojnë në rumanishtën, si duket e njëjta gjë ndodhi dhe me shqipen nga e njëjta shtres si ndermjetsues dhe si blegtor që njihëshin me jeten e tyre nomade që kalonin por edhe si njohës te gjuhëve ballkanike-baltike nga arumun të arsimuar dhe ushtronin këto kombinime të reja pa i vrejtur pasojat që i shohim sot, nga Baltiku në Adriatik).

Pra që mos të mashtrohëmi: te gjitha toponimet në Ballkanë janë kombinime rrokjesh nganjëherë dhe shkurtime emrash te vendëve e fjalve per arsyeje ekonomike, bëhëshin nga njerëz të arsimuar që njihnin alfabete e gjuhë të ndyshme nga Baltiku në Adriatik.

Prandaj është edhe disi absurde që të imagjinohet një shetitje e popujve, sidomos e para shqiptarëve ku gjuhëtarët i shetisin si në ekskursione që nga Dalmacia (ta zëmi tê dalun nga ky vëdë, pastaj, të kalonin Danubin e të mbrrinin në Rumani ku nga atje të kthehen kah Jugu nën Danub, të ndalëshin në Dardani e Maqedoni dhe nga aty të kalonin në Shqipëri e sotshme, si e shohim, gjuetarët apo (gjuhëtarët) si duket shofin vetëm se férkemt (gjurmt) e ujkut, kurse unë thëm; qe, ujku jam unë !

========================================

*11.) Ndoshta shprehja "shkinia" vjen pasi që ndahet perandoria romake në dysh, perendim-lindje me termin e njohur;

="shijizmi"=shkyerja=Shkiria, Shkinia, "Shki", "Shky", ndarja në "katolik" e "ortodoks" ku bota ortodokse për gjuhën shqipe quhej ="shkinija"= pa patur lidhje me sllavizmin e a sme Serbët, as me Serbin si etni as si komb fare, por fjala eshte per ndarje te krishterimit ne dysh, "njesoj si turqit që i quanin te krishterët "kaurr" (te pa fé) hec e gjeje nje etni kaurre ? ..dihet se na ka as kombesi e as etni me emrin "Kaurri"..!

Skini:" Vo/To/La, latine e greke iu shtuan atyre territoreve pas ndarjes së perandorisë romake; pra me siguri sipas këtyre deshmive me sy qe i shohim neletet keto ndryshime vijne prej kesaj periudhes 1045 atehere kur ndodhi kjo ndarje,

= "skie"

= "Scie"

="SCIA"

= Skia= "Shkia" quhet sharrimi, ndarje si me =sharrë= e botes krishtiane ne

=Shkini=Sharrim, shkputje,

="ndarje" "shkputje, "shkim" "shkim" "shuarje" "shkrimje" "mbi-shkini" "mbi-shkim" "siper-shkimjes" mbi-shki" " mbi lumin, siper lumit, nen lum eshte "shkini" skini, mbi shkini" =shku-mbi-shkini="shkumbim" pra jug te Albanis =Skini dhe nuk duhet shkuar aqë largë që, nga rrënja e "sharres" e "shkiizmit" ndoshta vjen edhe emri "shkipni" "shkijim" "ndarje" "shkipni" "shipni" "shkiperi" "shkiptar" "shkiptari" "shkipni" "shqipni" gjithë ortodoksizmin, njesoj si eshte per katolicizmin e islamizmin apo muhamedanet ?

Pra mendoj se "shki" e "shkie" apo "shkini" nuk ka lidhje me etnin serbe=shkie apo "shkijeni" apo "shkini" por me "ortodoksi" si te themi "kaurri" per boten muslimane quhen ata qe kishin besim tjeter, pra me besimin në ortodoksizem, ata te "shkyerit" shiizmi" te shkymit, te ndarit në dysh; katolik e ortodoks ?

==========================================

*12.) Për "të rrahur" dike= (f. 204-205) së bashku me lat. =feri=.

=berja= (sk) , Lith.

=bar (i) ù =, leton.

=ba u = , =borj = ka të ngjarë që ne duhet të parashtrojmi fjalën shqipe;

=Bie= <*në;

=b (h) erj=

=Berj = me:

=Bie= 'kryer' <* =b (h) er =

=Bher=

Mendoj se fjala shqipe dialektore duket me e dallueshme; *(Kreksi)

=Bjeri=Bini=?

Ra prej =Bjeshke=Bjeshk=Bje=

= Bje= prej lisi

= Bjeri= kitares, (*Kreksi)

Definicioni nga Kreksi*

Per mendimin tim, fjala Bie spjegon ramjen, ardhjen e nje gjeje kah nga lartë poshtë=ramja=ardhja=do thotë shkurt:

Bie =Vjen

B =V

Vien=Bjen

Ta degjojmi se si tingllon;

= Bjen dardha prej dege kah unë=

= Vjen dardha prej dege kah unë=

=======================

*13.) Përveç formave që i kam diskutuar, Çabej (f. 555) ka propozuar edhe ekuacionet e mëposhtme:

= MEDUMA= (emri i vendit) =

= i-MJE= (t) =ME=(e cila, megjithatë, duhej të theksohet thjesht një derivat produktiv i grimcave),

= tabaras , tabarra 'prifti,-ess= ?

parafjalë shqipe (fosile) -të- dhe rrënja

= bar =(mos)=(ma) =kos= ?

= (ai min) kos (?) =si quis= 'kush '?

(kush quhesh=si quet emni ? nga *Kreksi*

===================================

*14.) Fjalori për Deti-anije në gjuhën shqipe:

Një fjalë si -Gryke ='ngushtic "është një metaforë e lehtë =(' fyt ');

= ani (: një (ë) =

= anije') dhe disa emra të pjesëve të anijes

= Balle= 'ballin', pëlhurë =vela= 'lundrim', =shul ='direk' ,

= luga = "timon", i përkasin me;

= Luge= 'kupë') janë gjithashtu të kuptueshme lehtë si metafora;

= likurishtë " (krh. likurë 'lëkurë') dhe shumë emra të tjerë, shpesh komponime mjaft transparente (f. 249), janë përshkruese dhe me sa duket mund të ketë lindur në përdorimet e tyre të vulosura në pothuajse çdo kohë.

*Kreksi: = luga = "timon"

Në "Iliada" tek kënga e dytë hasim aty nga Gjon Shllaku i cili anijet e luftes së Trojës i quan;

= Fluga =anije te shpejta të shtyëra me anë të rremave nga lundrues=lug-ndrues, përmes rremave te tyre në formen e lopatave, si =Luga apo lopata ku Çabej e thotë me të drejtë se, këto fjalë janë të folura në gjuhën popullore si në forma metafore;

Mirëpo, nuk e di se si ka mundësi kjo që, gjuhëtari yni Çabej nuk ka tentuar që ta nxjerri edhe këtë fjalën tjetër që do e mbështeste edhe më fortë argumentin në favor tonë, si me fjalën "flugat" që e gjëjmi tek perkthimi i Iliades nga Shllaku ?

Pra, mendoj se, emri i thënë me metafor="lugat"= që në fjalorin tonë rrethë fjalve për deti-anije ka edhe kuptimin tjetër;

= luga=lopatat e anijes në formë të lugave ose si te shtojmi si metafor te re "lopatat" pse jo mos te shtohej në shqyrtim fjala e Shllakut "Flugat"=lugat ? (jo lugatët kujdes...)

="f'luga"= shpejtë, me flug, me haz/héz=shpejtësi ?

= shpejtë=, anije te shpejta ?

Pastaj kemi edhe anijet romake me emrin =Rréma= (lugë) që lehtë identifikohet permes gjuhës shqipe rrënja "rrem" ?

======================================

*16.) Fjala;

= ngjalë ="ngjalë" *

= "engella" , edhe në qoftë se e lidhur si duhet me fjalen ilire

= Eggelane, nuk presupozon domosdoshmërisht lidhje me detin.

Kështu, ne ende na mungon një trup i demonstruar i morphemes amtare detare, që s'kanë lidhje morfologjike ose semantike me tjera gjuhë për të bërë transferimin e mundur. Për një argument të tillë, vetëm forma të izoluara do të jenë bindëse.

======================

*17.) Fjalori greqishte e vjeter=skitishte, balto-sllave)

=mish(alb.)=meso(sl.)

=masé/mashé (fr.)=pertyp/mértyp

=mi=(alb.)=maus(ang.)

=mis=(gr.)=mish(sl.)

=mish=(balt./sl.)=miu

=mi=tul(fr.)(tuli bukes në mes koreve)

======================

*18.) Pelazget/Arimii/bardhoshët/Belci;

=Bogos= had been the Arimii and the (Arimi=një popull i bardh, bardhoshët)

=Belacii=Bardhoshët:

=Belaci=qe do thote i bardh ose pelaski, belashki...)Beli

=Beli=

=â=Beli=â i Bardhi=Abeli(i Bibles) =(a i bardh=arimii)

â Dami=â i dami, i ndari prej tjerve)

=Edes=Eden=(j'édesh)kopshti ushqyes)

=Belus=Bardhi..

=Bella=

=Pella

=Pelikan=bellikan

=Belikan

=Velikan=bellikan

=Sidon=Zidon

=Zidon=

=Gomor =(Gamur/gurishte/ndertime gjigante në Gomor prej gurve)

=Gard=

=Gardh=

=Zard=

=Jard-in=zharde=

=Gamur=(vendi ku nxirren guret)Maden

=Zigurati=

=Sigurati=(mbrojtje prej gursh)

=Zid-gurash-i=

=Sigurim=

=Zid-gurim=mur-guri

=Zidguri-m=mur-guri-

=Alepo=(a i bukur, a lep-i)

=â Lepo=(a lepi)â i bukur,

=â Shkel-on=a i shkelun, pushtum,

=Gaz-â=â i shkelun

=Nebo=(mont Nebo)=mali i nalte(ne qiell)

=Konja=Kali,

=Adana=â Danaj

=Natoli=na=në, to-atje,

=â=Natali=â (âsht lindja)

=Zid-guri-m=mur-guri-m (te gjitha balto-skitike)

=Both= these names indicate that the most ancient masters of the land

etj. etj.

===============================================

*19.) Abbae, =tata, in the language of the inhabitants of Bogos in Ethiopia, (Bog=perendi Balte-sllave-skite) though used only in the vocative. Bogos is the fine territory situated in the foothills of the northern mountains of Ethiopia.

According to local traditions, the most ancient inhabitants of this land had been 4 brothers who had come with their flocks and had occupied all the pastures there. One of these brothers was called Lammachalli =Rammaselli, (poashtu dhe fisi tjetër me emrin Lasta (dallendyshe, qe iken prej Egjipti u vendosen n'Etiopi, rreth 1500 para krishti ) another Beleqa=Peleqa. (Sitzungsber. XCIX B. 583).

=Both these names indicate that the most ancient masters of the land Bogos had been the Arimii and the Belacii.

=Belac=do thote i bardh ose Pelask, Belashk...)

In the idiom of the inhabitants of Bogos= BOG-us (perendi balto-skito sllave me prejardhje hinde, sanskr.) we find even today some traces of the ancient Pelasgian language, and in their national songs they celebrate even now the ancient Romii “comme des vaillants guerriers si hardis qu’ils jetaient leur lance contre le ciel” (Reclus, Geogr. X. 233).

Prejardhja e fjalës për tekst, mesazh, tastjere; Teste :

================================================

*20.) The Greeks recieved the letters from Hyperboreans: (Scythians or Pelasgians)

Grekët huazuan shkrimin, alfabetin, nga Skitët që ishin te partë e Pellazgve ?

Michael Russell, James Talboys Wheeler - 1827 - History, Ancient:

Again, if the Pelasgians were Scythians, and, of course, emigrants from the banks of the Danube, how shall we explain the fact that, although in the immediate:

= Temarinda=, more correctly 

= Temarunda=, the Scythian name of the  Meotic  Lake  (Pliny(6. 7).

= Telalli =mesazhi (turke)

The word is not composed from  Mater-unda, as Mullenhoff believed.

The true name has been; 

= Marinda=, or 

= Marunda=, from “mar”= (mare, sea), like in the Latin language:

= Larunda=, the Mother of the;

= Larii=, from:

=“Lar”= and  "te"  or:  =te-lall=(mesazh nga lartë)

= ta, which is only a simple feminine article used by some Scythian tribes like in 

=Ta-biti= (taviti)= (Vesta).

In the Lithuanian language of today ; 

= tas=, fem.  (tastjere)

= ta=, is almost an article and corresponds "to" the Germ.  der, die.

= testes=  and ;(tekste per te shkruar mesazh,

= teshtesh=, in Egyptian =papyri= a fine fabric.

= TESTE = (me i dergu teste, fjalë mesazhe me rastine fejesave tek ne, thuhet;

" Duhet me i çué teste mikut !"

Në realitet, ai miku pret pergjigjie apo mesazh me fjalë apo me shkrim, dmth. testament pajtimi apo një lloj kontrate që pajtohet me kërkesen për fejesen... ku pastaj, ngritet dollia me "toste" =teste= kontrat me shkrim ose me fjalën e nderit), por mbetet edhe një fjalë tjetër në këtë grup;

= "e kam bâ teste" ="e kam bâ njét..."=e kam patur ndër mend që të ju takoj"

=njét= e kam n'méndje, n'kujtes, e kam vê në mendje, kujtes që mos te ju harroj te ju shkruaj etj..

=Lat.  =textum=,

Rom. =stofa= 

=tesuta=, woven fabric.

=tetta=, expression of honor with which the young addressed the elder (Homer).

Rom.  =tete=.

Alb.=tekste=

= tharsos=  audacia,

=temeritas (Homer).

*Kreksi:*="Teste"=shqipe popullore dialektore, psh në Drenicë me i qû teste(pergjigjie)mesazh, për një akord, kontrat lidhje miqsije dikujt etj.. ) Mos te harrojmi se, keto ishin tradita te lashta te nomadve të stepeve te siberis (najedet, samojadi) qe kur ata bënin martesa ato ¨familje ishin nga 2---3000 kilometra largë njëra tjetrës pra, ishte e nevojshme kontrata permes mesazheve me Teste si testamente, (shkruhej mbi krryle, shkopinjë druri apo briri...pra nga largësija e madhe nevoja i shtyri nomadët që te shkruajnë që më vonë perfituan nga këta skitët edhe qytetrimet tjera, sumere, hitite, fenikase etj....

=============================================

Ringjallja e Kalit të Trojës !

*21.) Šiptarski derivat:

=ditë= »dan« i staroind.

=su-dī-tih= dopunjavaju ovu seriju formativa (-t/n/r-) (isp. grč.

=dōtina= pored lat.

=dōnum= i našeg

=dâr), koju N. Trubeckoj smatra karakterističnom za najstariju indoevropsku morfologiju, jer se, po njegovu mišljenju, nalazi i u nekim govorima severoistočnog Kavkaza.

Këtë tezen e prejardhjes së shqiptarve prej Pellazgve e perkrahin edhe serbët ku sipas teorive te Budimir Milanit vepron njësoj edhe Mathiu Aref, lexojeni dhe do bindeni, ky Budimiri kurrë nuk e shkruan "Albanci" siç duhej por "shiptari" kjo te le te kuptohet se ku është interesi i tyre që edhe ne shqiptarët të jemi të një pajtimit me teorin e tij dhe të Arefit gjoja se, edhe ne rrjedhim prej Pellazgeve, te familjes skite, që ishin edhe sllavofonë; kështu që, po e pranuam edhe ne tezen pellashke qe ai i quan pellazget "pellasti" patjetër se edhe ne do hyjmi ne grupin e tyre si në një (vllaznim-bashkim) permes lidhjes pellazge që na prezenton Arefi, si një dhurat=Ringjallja e Kalit të Trojës, nuk paska ngordhur apo jo... ?!

============================================

*22.) Pa hyrë në këto perfekcione ndoshta të pamundshme të këtyre aspekteve të kulturave në fjalë, (Dakët, Getes, dhe para-shqiptarët), e as në konceptin antropologjike jo të qartë të barazisë dhe superioritetit të kulturave, ia vlen të përmendet se, në rastin e kulturave ne e dimë shumë por ne mund të supozojmë paraprakisht krejt pak, se, nga cila anë këto kategori huazimesh të shumta kanë lëvizë ?

Në rrjedhën e diskutimit:

= shtrungë= 'ahur për mjeljen e kafshëve "

="corde"=në rumune,

= korde=(gôrdhé, gârdhé, rrethore, Kreksi)*,

Reichenkron ( Rom. Jb 11,51-52) ka një excursus mbi Baltike dhe sllave në:

= (-pa-) e:

= (-po-)

= Art =

= (-pas-)

= Nach =.(nâshta*, na shto se=(në çka)...Kreksi)*

Ky argument humbe fuqin kur kemi parasysh artikullin e E. Westh Neuhard-it në: (Scando-Slavica 1959:5.52-63), duke treguar se, këto komponimet sllave janë kalke të një gjermanishtes të ndërtuar mbi një bazë të hollë trashëgimi sllavë, për më tepër, ato kalke duket se janë pasqyrime të mbështetura mbi një burim letrarë të arsimuar ose të alfabetizuar pra, kjo ndërhyrje e dobët kozmopolite e kulturës gjermane nuk ka hyrë në kontakte me nivelin popullor drejtë per së drejti por vetem se permes një kontakti letrarë nga një aristokraci e arsimume sadopak që njihte alfabetin gjerman, (sigurishtë se, nga një kopjim i dobët nga këto forma te reja hyjnë edhe në gjuhën sllave me një ndryshim të hollë ku prej gjuhës gjermane kalojnë në rumanishtën, si duket e njêjta gjë ndodhi dhe me shqipen po nga e njëjta shtres, si ndermjetsues, si blegtor me jeten e tyre nomade dhe njohës te gjuhëve ballkanike, vëllehët e arsimuar ushtronin këto kombinime të reja pa i vrejtur pasojat që i shohim sot...).

AUTOKTONIA E SHQIPTARËVE

në studimet gjermane

Nga:

G.V.Lajbnic

J.Tunman

J.G.Han

F.Bop

J.R.Ksilander

J.P.Falmerajer

T.Momsen

P.Kreçmer

H.Fromer

P.Franke

"8 Nëntori" -Tiranë, 1990

====PERFUNDIMI================

Pra që mos të mashtrohëmi: te gjitha toponimet në Ballkanë janë kombinime rrokjesh nganjëherë dhe shkurtime emrash te vendëve e fjalve per arsyeje ekonomike, bëhëshin nga njerëz të arsimuar që njihnin alfabete e gjuhë të ndyshme nga Baltiku në Adriatik.

Prandaj është edhe disi absurde që të imagjinohet një shetitje e popujve, sidomos e para shqiptarëve ku gjuhëtarët i shetisin si në ekskursione që nga Dalmacia (ta zëmi tê dalun nga ky vëdë, pastaj, të kalonin Danubin e të mbrrinin në Rumani ku nga atje të kthehen kah Jugu nën Danub, të ndalëshin në Dardani e Maqedoni dhe nga aty të kalonin në Shqipëri e sotshme, si e shohim, gjuetarët apo (gjuhëtarët) si duket shofin vetëm se férkemt (gjurmt) e ujkut, kurse unë thëm; qe, ujku jam unë !

Pergatiti Dardan Leka për Rilindjen ilire shqiptaare  2015

=======================